دور انداختن باتری های قدیمی UPS بدون در نظر گرفتن عواقب زیست محیطی می تواند آسیب های زیادی به اکوسیستم وارد کند. با توجه به پیشرفت های فناوری و قوانین زیست محیطی صنایع می توانند با بازیافت مناسب و استفاده از تکنولوژی های نوین این اثرات را کاهش دهند.
باتری های UPS (Uninterruptible Power Supply) نقش بسیار مهمی در سیستم های صنعتی و تجاری ایفا می کنند، یکی از باتری های پراستفاده بازار باتری 12 ولت 7 آمپر می باشد که بهتر است بعد از استفاده از آن در مورد ذخیره سازی آن اطلاعات کامل بدست آوریم.
با این حال زمانی که عمر مفید این باتری ها به پایان می رسد اغلب این سوال مطرح می شود که دور انداختن آنها چه اثرات زیست محیطی دارد. در این مقاله به بررسی اثرات زیست محیطی این مسئله و همچنین راهکارهای جایگزین می پردازیم.
باتری UPS چیست و چگونه کار می کند؟
سیستم های UPS معمولاً برای حفاظت از تجهیزات حساس در برابر قطعی برق مورد استفاده قرار می گیرند. اصول عملکرد این سیستم ها بر مبنای ذخیره انرژی در باتری ها است که در صورت قطع برق انرژی ذخیره شده را به دستگاه های متصل تحویل می دهند. اجزای اصلی یک UPS شامل باتری اینورتر و شارژر می باشد.
باتری ها بخش حیاتی این سیستم هستند و معمولاً از نوع سرب-اسیدی یا لیتیوم-یونی می باشند. این باتری ها قادرند در مدت کوتاهی جریان الکتریکی مورد نیاز تجهیزات حساس را تأمین کنند. اما بعد از چند سال استفاده عمر باتری کاهش یافته و نیاز به تعویض پیدا می کند.
اثرات زیست محیطی باتری های سرب-اسیدی
باتری های سرب-اسیدی که معمولاً در UPSها استفاده می شوند حاوی فلزات سنگینی مانند سرب و اسید سولفوریک هستند که اگر به صورت غیرمناسب دفع شوند می توانند تأثیرات جبران ناپذیری بر محیط زیست بگذارند. این مواد با ورود به خاک و آب سبب آلودگی شدید شده و زندگی گیاهان و جانوران را تهدید می کنند.
پیامدهای اصلی شامل :
آلودگی آب : سرب موجود در این باتری ها به شدت سمی بوده و می تواند به منابع آب نفوذ کند. این موضوع به طور مستقیم بر زنجیره غذایی انسان ها و حیوانات تأثیرگذار است.
آلودگی هوا : در صورت سوزاندن باتری های سرب-اسیدی بخارهای سمی آزاد شده که باعث آلودگی هوا می شود. این بخارها برای انسان و محیط زیست خطرناک است.
آسیب به خاک : فلزات سنگین و اسیدها می توانند کیفیت خاک را کاهش داده و موجب تخریب محیط های کشاورزی و طبیعی شوند.
اثرات زیست محیطی باتری های لیتیوم-یونی
باتری های لیتیوم-یونی نیز با افزایش استفاده در UPS ها جایگزین مناسبی برای باتری های سرب-اسیدی شده اند. با این حال آنها هم خطرات زیست محیطی خاص خود را دارند
خطرات آتش سوزی : این باتری ها در صورت شکستن یا نشت مواد داخل می توانند آتش زا باشند. بازیافت نادرست آنها خطر وقوع حوادث آتش سوزی را افزایش می دهد.
آلودگی فلزات سنگین : باتری های لیتیوم-یونی حاوی فلزات نیکل و کبالت هستند که در صورت ورود به محیط زیست می توانند آلودگی شدیدی به وجود آورند.
نوع مواد سمی موجود در باتری و اثرات زیست محیطی اصلی
باتری سرب-اسیدی سرب اسید سولفوریک آلودگی خاک و آب تخریب زیست بوم ها
باتری لیتیوم-یونی نیکل کبالت خطر آتش سوزی آلودگی فلزات سنگین
راهکارهای کاهش اثرات زیست محیطی
برای کاهش اثرات زیست محیطی دور انداختن باتری های UPS رویکردهای مختلفی پیشنهاد می شود :
1. بازیافت باتری ها
یکی از مهم ترین روش ها برای جلوگیری از آسیب به محیط زیست بازیافت باتری های قدیمی است. کشورهای مختلف استانداردها و قوانین خاصی برای بازیافت باتری ها وضع کرده اند. به عنوان مثال اتحادیه اروپا با قوانین سخت گیرانه ای از صنایع مختلف می خواهد باتری های مستعمل را به مراکز بازیافت معتبر ارسال کنند.
2. استفاده از انرژی های تجدیدپذیر
یکی از رویکردهای نوین استفاده از سیستم های خورشیدی و باد به جای UPS های سنتی است. این فناوری ها به کاهش نیاز به ذخیره سازی انرژی از طریق باتری های سنگین کمک می کنند.
3. استفاده از باتری های قابل شارژ طولانی مدت
با پیشرفت های تکنولوژیکی باتری های قابل شارژ طولانی مدت و با طول عمر بیشتر وارد بازار شده اند. این باتری ها نیاز به تعویض مکرر ندارند و به همین دلیل می توانند از میزان پسماند کاهش دهند.
مثال های کاربردی از صنایع
در بسیاری از صنایع بزرگ از جمله صنایع خودروسازی فناوری اطلاعات و بهداشت و درمان باتری های UPS نقش حیاتی دارند. به عنوان مثال :
در صنایع خودروسازی UPSها برای جلوگیری از قطعی ناگهانی سیستم های کنترلی مورد استفاده قرار می گیرند. این صنایع می توانند از سیستم های بازیافتی برای کاهش اثرات زیست محیطی استفاده کنند.
در مراکز داده استفاده از UPS برای حفاظت از اطلاعات حیاتی ضروری است. در این مراکز باتری های لیتیوم-یونی به دلیل طول عمر بیشتر ترجیح داده می شوند.
بیمارستان ها نیز به دلیل اهمیت بالای کارکرد تجهیزات پزشکی به UPSها وابسته اند و تعویض مناسب و بازیافت صحیح باتری ها از جمله اولویت های آنهاست.
استانداردهای بین المللی
برای کاهش اثرات زیست محیطی استانداردهایی همچون ISO ۱۴۰۰۱ و RoHS (محدودیت استفاده از مواد خطرناک) برای صنایع تعیین شده است. این استانداردها به کاهش استفاده از مواد سمی و بهبود روش های بازیافت کمک می کنند.
پرسش های متداول
۱. آیا بازیافت باتری های UPS امکان پذیر است؟
بله بسیاری از باتری های UPS قابل بازیافت هستند و این کار به کاهش اثرات زیست محیطی کمک می کند.
۲. آیا استفاده از باتری های لیتیوم-یونی بهتر از سرب-اسیدی است؟
از نظر طول عمر و کارایی باتری های لیتیوم-یونی بهتر هستند اما همچنان اثرات زیست محیطی خاص خود را دارند و باید به درستی دفع یا بازیافت شوند.
۳. آیا جایگزین هایی برای UPS وجود دارد؟
بله استفاده از انرژی های تجدیدپذیر مانند خورشید و باد می تواند جایگزینی برای UPS های سنتی باشد.