افزایش اقتدار ایران با دستیابی به دانش فنی طراحی پایه تولید گاز طبیعی مایع

علی وطنی، رئیس انستیتو گاز طبیعی مایع و استاد دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با اخبار ما با اعلام این خبر اظهار کرد: این موفقیت، امکان انتقال گاز به مناطق سردسیر و صعب‌العبور کشور و ذخیره آن برای اوج‌سایی، افزایش حجم صادرات گاز ایران و بهره برداری از میادین گازی دور از دسترس را فراهم می‌کند و این به‌معنای افزایش اقتدار جمهوری اسلامی ایران است.

وی، با بیان اینکه ایران پس از روسیه دارنده مقام دوم ذخایر گاز طبیعی دنیاست، افزود: ایران از نظر مجموع ذخایر نفت و گاز یا منابع هیدروکربوری مقام نخست جهان را دارد پس باید دارای توان علمی و فناوری متناسب با این میزان ذخایر را برای جلوگیری از خام‌فروشی و اقتصاد مبتنی بر نفت نه متکی بر نفت هم داشته باشد، به‌عبارتی ایران باید دارای مقام نخست فنّاوری نفت، گاز و پتروشیمی جهان باشد.

*حجم گاز طبیعی مایع ۶۰۰ برابر کمتر از گاز طبیعی با امکان حمل و نقل آسان‌تر

رئیس انستیتو گاز طبیعی مایع  دانشگاه تهران افزود: زمانی که گاز طبیعی تا دمای ۱۶۲- درجه سلسیوس و در فشار اتمسفر سرد شود، گاز طبیعی به‌صورت مایع در می‌آید که LNG نامیده می‌شود، حجم محصول ایجاد شده حدوداً ۶۰۰ برابر کمتر از حجم گاز طبیعی است. از این‌رو می‌توان آن را به‌صورت مایع برای عرضه به بازارهای دور دست و در فواصلی که امکان ارسال آن از طریق خط لوله وجود ندارد، حمل کرد.

وطنی، در ادامه خاطرنشان کرد: ایران دارای بزرگترین شبکه گازرسانی جهان است و در فصول سرد سال و در اوج مصرف ناگزیر از کاهش گاز نیروگاه‌ها و صنایع انرژی‌بر هستیم تا گاز مورد نیاز بخش خانگی و تجاری تأمین شود.

وی، افزود: صنایع بزرگ انرژی‌بر با ذخیره گاز به‌صورت LNG در فصل تابستان می‌توانند مشکل تأمین سوخت خود در فصل سرد را برطرف کنند.

این استاد دانشگاه تهران، ادامه داد: در حال‌حاضر به‌لحاظ اقتصادی و فنی انتقال گاز مورد نیاز نقاط سردسیر و صعب‌العبور کشور برای تأمین سوخت آن‌ها در فصل سرد سال با چالش مواجه هستیم. انتقال گاز به‌صورت گاز طبیعی مایع راه حل مناسبی برای رفع معضل این موضوع است.

*افزایش حجم گاز صادراتی به نقاط دور دست از مزایای دستیابی به فن‌آوری تولید گاز طبیعی مایع

وطنی، با بیان اینکه با دستیابی به فن‌آوری تولید گاز طبیعی مایع حجم گاز صادراتی به نقاط دور دست دنیا افزایش می‌یابد، در ادامه توضیح داد: بدون این فن‌آوری و با استفاده از خط لوله، انتقال گاز حداکثر در مسافت ۲ تا ۳ هزار کیلومتر امکان‌پذیر است و برای مسافت‌های دورتر هم از نظر  اقتصادی و هم  از نظر ایمنی دارای مشکلاتی است. 

در ادامه وی، تصریح کرد: انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران (ILNG) با هدف آموزش و پژوهش در زمینه فرآیندهای مایع‌سازی گاز طبیعی و تجهیزات مربوط و با بهره‌گیری از توانایی‌های دانشگاه تهران و همکاری سازنده و حمایت‌های مادی و معنوی شرکت ملی گاز ایران از سال ۱۳۹۶ شروع به فعالیت کرده است و تاکنون  چندین پروژه پژوهشی با تأکید بر توسعه فنّ‌آوری با کارفرمایی شرکت ملی گاز ایران به انجام رسانده است.

رئیس انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، با بیان این‌که به‌علت تحریم امکان دستیابی به دانش ‌فنی این فن‌آوری از طریق سایر کشورها وجود ندارد، افزود: در راستای دستیابی به این فن‌آوری طرح‌های تحقیقاتی متعددی در انستیتو با همکاری اساتید، پژوهشگران و مشاورین صنعتی کشور انجام شده است.

در ادامه زهرا نرگسی، پژوهشگر ارشد انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، درباره طرح‌های پژوهشی این انستیتو توضیح داد: تاکنون ۱۰ پروژه تحقیقاتی با حمایت مادی و معنوی شرکت ملی گاز ایران در این موسسه تحقیقاتی انجام شده است.

*بررسی فن‌آوری‌های مایع‌سازی گاز طبیعی نخستین پروژه تحقیقاتی برای دستیابی به فن‌آوری گاز طبیعی مایع

وی خاطرنشان کرد: نخستین پروژه «بررسی فن‌آوری‌های مایع‌سازی گاز طبیعی و انتخاب فن‌آوری بر مبنای قابلیت افزایش مقیاس و انجام طراحی مفهومی فن‌آوری منتخب» است.

پژوهشگر ارشد انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، افزود: در این پروژه بیش از ۱۰۰۰ ثبت اختراع بین‌المللی مطالعه و بررسی شد و همه فن‌آوری‏‌های مایع‌سازی گاز طبیعی شناسایی شدند و براساس مطالعات انجام‌شده دسته‌بندی جدیدی برای فرآیندهای تولید LNG ارائه شد. در ادامه نیز براساس معیارهای مختلف یک فرآیند انتخاب و طراحی مفهومی و مطالعات اقتصادی بر روی آن انجام شد.

نرگسی، از بازنگری و اصلاح نقشه راه فن‌آوری Mini LNG و تدوین طرح جامع انستیتو تحقیقات LNG به‌عنوان یکی دیگر از پروژه‌های انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۵ یاد کرد و افزود: در این پروژه با مشاوره یکی از شرکت‌های تخصصی ایرانی در ابتدا برنامه جامع و عملیاتی انستیتو  بر مبنای اولویت‌های پژوهشی و توسعه فن‌آوری تدوین شد، افزون‌بر آن سند توسعه فناوری  Mini LNG کل کشور بازنگری و اصلاح شد.

وی، با اشاره به طراحی مفهومی انجام‌شده در پروژه نخست، ادامه داد: به‌منظور تکمیل و پیشبرد پروژه طراحی مفهومی، پروژه‌ای تحت‌عنوان «بازنگری در طراحی مفهومی واحد مایع‌سازی گاز طبیعی به ظرفیت ۳۰ تن در روز و طراحی مفهومی ایستگاه LCNG و تهیه اسناد مناقصه در قالب BOT واحد مایع‌سازی گاز طبیعی ایستگاه  LCNG» تعریف شد.

پژوهشگر ارشد انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، خاطرنشان کرد: در این پروژه مدارک طراحی مفهومی واحد مایع‌سازی با ظرفیت ۳۰ تن در روز با توجه به نوع واحد پیش‌تصفیه (واحد آمین و واحد جذب سطحی به روش TSA) و نیز روش حذف C۵+ بازنگری و اصلاح شد، همچنین طراحی مفهومی ایستگاه LCNG انجام شد و اسناد مناقصه به روش BOT نیز تهیه شد.

نرگسی، نظارت بر پروژه طراحی مفهومی و پایه یک واحد(مقیاس کوچک) مایع‌سازی گاز طبیعی به ظرفیت ۱۵ تن در روز از نوع ایزوکانتینر به همراه مستندسازی و تجمیع دانش مربوطه از دیگر پروژه‌های انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران دانست و خاطرنشان کرد: این پروژه توسط کنسرسیوم مشترک از ایران و کره جنوبی انجام ‌شد، که انستیتو ناظر این پروژه بود و نظارت بر طراحی مفهومی واحدهای پیش‌تصفیه و مایع‌سازی، نظارت بر طراحی پایه واحدهای پیش‌تصفیه و مایع‌سازی و مستندسازی و تجمیع دانش مربوطه و ثبت درس‌آموخته‌های به دست آمده را برعهده داشت.

وطنی، رئیس انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، در ادامه توضیح داد: این طرح به‌صورت کنسریوم میان جمهوری اسلامی ایران (پژوهشگاه صنعت نفت) و جمهوری کره جنوبی برای تبدیل گاز طبیعی به مایع در مقیاس کوچک و قابل حمل بود. پیش از ورود گاز به واحد مایع‌سازی لازم است گاز طبیعی پیش‌تصفیه شده و ناخالصی‌های موجود در گاز جدا شود، پژوهشگاه صنعت نفت ایران، طراحی مفهومی و پایه این بخش را برعهده داشت و بخش مایع‌سازی گاز طبیعی توسط تیم کره جنوبی انجام می‌شد و تحریم‌های ظالمانه استکباری مانع ادامه این پروژه با همکاری کره جنوبی شد.

در ادامه نرگسی، پژوهشگر ارشد انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، گفت: پروژه تولید ۳۰ تن در روز LNG دارای کاربری به‌صورت LCNG بود، پروژه دیگری در مقیاس کوچک‌تر به‌منظور انجام تحقیقات بدون درنظرگرفتن کاربری با عنوان «راه‌اندازی ایمن آزمایشگاه فوق‌سرد و امکان‌سنجی ساخت پایلوت آزمایشگاه مایع‌سازی گاز طبیعی و طراحی آن براساس ظرفیت تعیین‌شده» تعریف شد.

وی، افزود: در این پروژه ابتدا همه آزمایشگاه‌های تحقیقاتی فوق سرد در دنیا و ایران بررسی و مطالعه شد و کلیه ملزومات ایمنی برای احداث و راه اندازی پایلوت تحقیقاتی فوق سرد تعیین شد. در قدم بعدی براساس مطالعات صورت گرفته ظرفیت ۵/۰ تن در روز انتخاب و طراحی مفهومی و  پایه این واحد به کمک مشاوران صنعتی ایرانی انجام شد.

پژوهشگر ارشد انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، ادامه داد: هدف از طراحی این واحد، علاوه‌بر افزایش دانش طراحی فرآیند، مرجعی برای حل مشکلات صنعتی و ارائه راهکار و هم‏چنین بستری برای پیاده‏سازی ایده‏های نو و بنیادین برای دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و دانش بنیان بود.

*راه‌اندازی آزمایشگاه مرجع تخصصی مایع‌سازی فوق‌سرد در دانشگاه تهران

نرگسی در ادامه از پروژه دیگری با عنوان راه‌اندازی آزمایشگاه مرجع تخصصی مایع‌سازی فوق‌سرد خبر داد و گفت: این آزمایشگاه مرجع با هدف تجمیع آزمون‌های تعیین مشخصات سیالات و مواد فوق‌سرد با تأکید بر گاز طبیعی مایع راه‌اندازی می‌شود که هم‌اکنون برخی تجهیزات این آزمایشگاه سفارش داده شده است.

در ادامه، وطنی، رئیس انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، توضیح داد: برخی تجهیزات از خارج و تحت‌لیسانس وارد می‌شوند برخی دیگر از تجهیزات داخلی‌سازی شده است. با توجه به این‌که در ایران آزمایشگاهی متمرکز بر روی تجهیزات فوق سرد وجود ندارد، پس برآن شدیم تا آزمایشگاه مرجع تخصصی مایع‌سازی فوق‌سرد را راه‌اندازی کنیم.

وی، افزود: این آزمایشگاه پس از راه‌اندازی آمادگی ارائه خدمات به همه مراکز تحقیقاتی، دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع را در زمینه سیالات و مواد فوق سرد به‌خصوص LNG داراست.

نرگسی، پژوهشگر ارشد انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، هم در ادامه خاطرنشان کرد: علاوه‌بر انجام پروژه‌های تحقیقاتی بر روی فرآیند و تجهیزات مرتبط با فن‌آوری مایع‌سازی گاز طبیعی، پروژه‌های دیگری در انستیتو بر روی کاربری‌های LNG نیز انجام شده است.

*مطالعات فنی و اقتصادی طرح استفاده از LNG به‌عنوان سوخت حمل و نقل جاده‌ای از پروژه‌های انستیتو

وی، افزود: یکی از این پروژه‌ها مطالعات فنی و اقتصادی طرح استفاده از LNG به‌عنوان سوخت حمل و نقل جاده‌ای و خودروهای سنگین است. در این پروژه روند توسعه استفاده از LNG به‌عنوان سوخت خودروهای سنگین و مطالعات تطبیقی در کل جهان انجام شده است همچنین، سامانه سوخت در خودروهای LNGسوز به‌صورت فنی مورد بررسی قرار گرفت.

پژوهشگر ارشد انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، گفت: در ادامه نیز مسیرهای جاده‌ای مناسب تعیین و برای سناریوهای مختلف مکان‌های مناسب برای احداث جایگاه‌های سوخت‌رسانی LNG تعیین شده است و تعداد و ظرفیت واحدهای مایع‌سازی گاز طبیعی نیز مشخص شد. در انتهای پروژه نیز مطالعات اقتصادی و پیشنهاد مدل کسب و کار انجام شده است.

وطنی، رئیس انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، هم در این‌باره گفت: چنانچه بخواهیم از جنوب کشور بندرعباس، بوشهر و کالایی را تا تبریز و مرز بازرگان برای صادرات حمل کنیم در این مسیر نیازمند سوخت کافی و مناسب هستیم. در کشور ما برای سوخت‌های مایع نظیر گازوئیل (نفت گاز) و حتی CNG محدودیت‌های خاصی داریم، گازهای تحت‌فشار (CNG) نسبت به  LNG مخاطرات خاص خود از نظر ایمنی دارند. در حال‌حاضر مطالعات پروژه تحقیقاتی برای کاربری LNG به‌منظور تأمین سوخت خودروهای سنگین از جنوب کشور تا مرزهای صادراتی به پایان رسیده است.

نرگسی، این پژوهشگر ارشد، در ادامه خاطرنشان کرد: از کاربری‌های دیگر، مطالعات علمی و اقتصادی زیست محیطی طرح استفاده از گاز طبیعی مایع به‌عنوان سوخت حمل و نقل دریایی است. که در این پروژه روند توسعه استفاده از کشتی‌های LNG سوز در جهان و ایران مورد مطالعه قرار گرفت، و الزامات و قوانین سازمان‌ها و مؤسسات رده‌بندی دریایی برای استفاده از سوخت LNG در کشتی شناسایی شده است. همچنین در این پروژه سامانه سوخت‌رسانی کشتی‌های LNG سوز بررسی مورد بررسی قرار گرفت.

وی، هم‌چنین تصریح کرد: علاوه‌بر موارد مطرح شده، استفاده از سوخت LNG  در ناوگان دریایی ایران، ظرفیت‌های بنادر به‌طور کامل بررسی شد و در قالب سناریوهایی تعداد و ظرفیت و مکان واحدهای مایع‌سازی تعیین و مطالعات اقتصادی و طرح کسب و کار نیز صورت پذیرفت.

وطنی، رئیس انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، در ادامه توضیح داد: در سال‌های اخیر روش‌های مختلفی برای کاهش آلودگی محیط زیستی در حمل و نقلی مطرح و مورد استفاده قرار گرفته است.

*جایگزینی سوخت‌کشتی‌ها با سوخت‌های با آلودگی کمتر از مزایای استفاده از گاز طبیعی مایع

وی، افزود: جایگزینی سوخت‌کشتی‌ها با سوخت‌های با آلودگی کمتر یکی از گزینه‌های مطرح در این حوزه است، و در سال‌های اخیر الزامات قانونی بین‌المللی نیز در مورد آن مصوب و به همه کشورها ابلاغ شده است.

این استاد دانشگاه تهران، تصریح کرد: طبیعتاً در کشورهای دنیا با توجه به فعالیت‌های دریایی و تفاوت‌های موجود در زیر ساخت‌ها و منابع در دسترس، گزینه‌های متفاوت می‌توانند بررسی و گزینه بهینه برای آن کشور مشخص شود.

وطنی، ادامه داد: در این حوزه با توجه به ویژگی‌های داخلی و شرایط بین‌المللی ایران بررسی‌های دقیق و کاملی لازم است که در مطالعات این انستیتو به‌طور جامع عوامل و مسائل مختلف و مرتبط با آن بررسی و ارزیابی شده است.

نرگسی، پژوهشگر ارشد انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، افزود: جمع‌بندی و دسته‌بندی استانداردهای موجود و اولویت‌بندی استانداردهای مورد نیاز صنعت LNG کشور از دیگر پروژه‌های مطرح است. در این پروژه استانداردها، قوانین، راهنماها و دستورالعمل‌های بین‌المللی و ملی در حوزه فن‌آوری گاز طبیعی مایع با هدف استفاده از آن‌ها در تدوین استانداردهای ملی با توجه به نیازهای جاری کشور در تمام مراحل تولید، تجهیزات، حمل و نقل، راه‌اندازی، ذخیره‌سازی، نگهداری و کاربری شناسایی شده است.

وطنی، در ادامه با تأکید مجدد بر این مورد که اگر موفق به تولید گاز طبیعی مایع با فن‌آوری داخلی شویم، افزون‌بر تأمین نیاز داخلی، صادرات به دورترین نقاط دنیا را هم خواهیم داشت. در ادامه خاطرنشان کرد: تأمین سوخت حمل و نقل خودروهای سنگین، تأمین سوخت مناطق صعب‌العبور، تأمین گاز با مصارف خانگی و تجاری و حتی صنعتی نظیر صنایع فولادسازی، مس، آلومینیوم، صنعت ذوب آهن و نیروگاه‌ها در زمان اوج‌سایی همگی با استفاده از تولید گاز طبیعی مایع با فن‌آوری بومی امکان‌پذیر می‌شود.

وی، با بیان این‌که دستیابی به این فن‌آوری نه تنها به‌لحاظ اقتصادی برای کشور به صرفه است؛ بلکه سبب حفظ و جذب نخبگان کشور خواهد شد، گفت: بدین‌ترتیب زمینه اشتغال و فرصت‌های شغلی مناسب برای جوانان فراهم می‌شود.

در پایان، وطنی، رئیس انستیتو گاز طبیعی مایع دانشگاه تهران، خاطرنشان کرد: این انستیتو در راستای نیل به اهداف خود تحقیقات و پژوهش‌های جامعی انجام داده است و به سبب فعالیت‌های صورت گرفته در سال ۱۴۰۲، عنوان موسسه پژوهشی برتر در سی و دومین همایش پژوهش و فن‌آوری دانشگاه تهران را کسب کرد.

انتهای پیام