غزال زیاری: چند روز پیش بود که شرکت دولتی هواپیماسازی روسیه (UAC) از طریق دفتر طراحی سوخو از ویژگی های کلیدی جنگنده ارتقاءیافته نسل پنجم Su-۵۷M رونمایی کرد. این اتفاق گام مهمی در جهت تلاش های روسیه در راستای توسعه یک پلتفرم مدرن و چندمنظوره برتری هوایی محسوب می شود.
سرگئی بوگدان یکی از خلبانان آزمایشی سرشناس روسیه در جریان معرفی این جنگنده به فناوری های پیشرفته و به روزرسانی های آیرودینامیکی آن اشاره کرد. حالا و با توجه به ادغام هوش مصنوعی ارتقای قابلیت پنهان کاری و رادار برد بلند انتظار می رود تا Su-۵۷M با افزایش توان بازدارندگی هوایی روسیه باعث تقویت نفوذ این کشور در آسمان های مورد مناقشه شود.
جهشی فناورانه در نسل پنجم
جنگنده Su-۵۷M پیشرفته ترین نسخه از پروژه جنگنده نسل پنجم روسیه است که اولویت طراحی آن بر پنهان کاری سرعت بالا و توانایی چندمنظوره است. این هواپیما بدنه ای عریض تری دارد که نیروی بالابر آیرودینامیکی و پایداری در سرعت های مافوق صوت را افزایش می دهد و این امکان را فراهم می کند تا بدون نیاز به پس سوز با چنین سرعت هایی پرواز کند که این شاخصی کلیدی برای توانایی واقعی نسل پنجم محسوب می شود.
طبق گزارش های منتشره و اظهارات سرگئی بوگدان سامانه های درونی این هواپیما حالا به کمک هوش مصنوعی فعالیت کرده و امکان راه اندازی کامل سیستم را تنها با فشردن یک دکمه فراهم می سازند. این اتوماسیون باعث سهولت بررسی های پیش از پرواز و آمادگی مأموریتی می شود.
جنگنده سوخو Su-۵۷M دارای موتورهای ارتقاءیافته ای است که احتمالاً مدل Saturn AL-۵۱ با رانش بیشتر و کارایی سوخت بهبودیافته است. طراحی بدنه تخت و جایگاه های داخلی تسلیحات به کاهش سطح مقطع راداری و تقویت قابلیت پنهان کاری کمک می کند. در عین حال رادار جدید نصب شده بر روی این هواپیما بُرد شناسایی و آگاهی محیطی آن را به طور چشمگیری افزایش می دهد. تمام مهمات به صورت داخلی در سازه گلایدر جای گرفته اند که در محیط های رزمی مشخصه ای کلیدی برای پنهان کاری خواهد بود.
گذار از آزمایش به بلوغ عملیاتی
توسعه برنامه سوخو Su-۵۷ از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی و به عنوان پاسخ روسیه به جنگنده های نسل پنجمی آمریکا از جمله F-۲۲ و F-۳۵ آغاز شد. بعد از ساخت چند نمونه اولیه در قالب برنامه PAK FA نمونه اولیه سوخو Su-۵۷ در سال ۲۰۲۰ به صورت محدود عرصه شد. البته Su-۵۷M یک ارتقاء نسلی محسوب می شود و صرفاً شامل بهبودهای جزئی نیست.
این مدل دارای اویونیک بازطراحی شده موتورهای بردار رانش پیشرفته تر و قابلیت های اتصال به میدان نبرد است. درس هایی که در جریان مأموریت های عملیاتی محدود و مراحل آزمایشی آموخته شد منجر به بهبودهای مرحله به مرحله ای گردید که در نهایت Su-۵۷M را به یک پلتفرم بالغ و توانمند تبدیل نمود. ادغام بررسی های خودکار سیستم ها و قابلیت های پشتیبان خلبان به کمک هوش مصنوعی توسط سوخو نشانه ای از حرکت گسترده دکترین هوانوردی روسیه به سمت خودمختاری و همکاری انسان-ماشین است.
رقابت با غول های غربی
از جمله دیگر ویژگی های کلیدی Su-۵۷M می توان به کمک خلبان هوش مصنوعی طراحی بهینه شده برای پنهان کاری و توانایی پرواز مافوق صوت بدون پس سوز اشاره کرد.
این هواپیما مستقیماً توانایی رقابت با جنگنده هایی مثل F-۲۲ رپتور و J-۲۰ چین را دارد. در شرایطی که در جنگنده های غربی از جمله F-۳۵ بر ادغام داده ها و تعامل بین المللی تأکید شده Su-۵۷M با چابکی در طراحی بدنه و توانمندی راداری برد بلند خود متمایز است.
طبق گفته بوگدان ساختار عریض گلایدر این هواپیما پایداری و نیروی بالابر در سرعت های بالا را تضمین می کند و همین نیاز آن به استفاده از پس سوز را کاهش می دهد؛ این در حالی است که جنگنده هایی مثل یوروفایتر تایفون یا رافال برای حفظ پرواز مافوق صوت نیازمند پس سوز هستند. سامانه های اویونیک پشتیبانی شده با هوش مصنوعی بار کاری کابین را کاهش داده و زمان تصمیم گیری را کوتاه می کنند و مزیت تاکتیکی مهمی را در درگیری های پیچیده در اختیار خلبان روسی قرار خواهند داد.
با وجودی که سوخو Su-۵۷M ممکن است هنوز به سطح ادغام حسگرها یا حجم ناوگان F-۳۵ نرسیده باشد اما اولویت های مشخص روسیه از جمله سرعت خودکفایی و توان ضربتی از راه دور را به خوبی بازتاب می دهد.
جایگاه استراتژیک در معادلات ژئوپلیتیکی
از منظر راهبردی Su-۵۷M توانایی روسیه را برای اعمال قدرت هوایی در مناطق مورد مناقشه تقویت می کند. در شرایطی که استقرارهای پیش رونده ناتو و حضور فزاینده آمریکا در اروپای شرقی ادامه دارد مسکو Su-۵۷M را بخشی کلیدی از دکترین ضددسترسی/منع ورود (A۲/AD) خود می داند.
پنهان کاری و رادار برد بلند این هواپیما در محیط هایی با تهدید بالا به ویژه در عملیات های ترکیبی با پهپادها و هواپیماهای پشتیبانی نقشی نیروبخش را ایفا می کند. از لحاظ نظامی این جنگنده کمبود دیرینه روسیه در توان پنهان کاری را جبران می کند و از منظر ژئوپلیتیکی نمادی از تاب آوری فناورانه در برابر تحریم های بین المللی به شمار می رود. توسعه این هواپیما به علاوه پیام روشنی به مشتریان بالقوه صادراتی است: روسیه نه تنها توانایی ساخت یک جنگنده نسل پنجم را دارد بلکه قادر است تا تحت فشار آن را به روزرسانی و بهینه سازی کند.
نقطه عطفی در هوافضای روسیه
Su-۵۷M صرفاً یک جنگنده ارتقا یافته نیست بلکه نقطه عطفی در راهبرد روسیه برای بهره گیری از جنگنده ای نسل پنجم خودمختار و مجهز به هوش مصنوعی به شمار می رود که قادر به رقابت با پیشرفته ترین پلتفرم های هوایی جهان است.
این جنگنده با توانایی پرواز مافوق صوت بدون پس سوز طراحی بهبودیافته پنهان کاری سیستم های هوش مصنوعی و مجموعه راداری قدرتمند بازتاب دهنده تمرکز روسیه بر دفاع راهبردی هوایی نوآوری بومی و کاهش وابستگی فناورانه است.
در شرایطی که رقابت جهانی در حوزه توان هوایی در حال افزایش است Su-۵۷M همزمان یک ابزار تاکتیکی و نشانه ای سیاسی است که قصد روسیه برای ادامه حضور به عنوان یک نیروی قدرتمند در نبردهای هوایی نسل آینده را نشان می دهد.
منبع: armyrecognition
۲۲۷۲۲۷