جرم ضرب و جرح عمدی
مقاله پیش رو توسط بهترین وکیل در تهران در خصوص جرم ضرب و جرح عمدی و ارکان تشکیل دهنده جرم ضرب و جرح عمدی و مجازات ضرب و جرح عمدی برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. جرم ضرب و جرح عمدی از زمره جرایمی است كه علیه تمامیت جسمانی اشخاص قرار می‌گیرد. ضرب و جرح عمدی از زمره جرایم بسیار شایع در دادگاه های کیفری می باشد و تعداد کثیری از پرونده‌های قضایی را به خود اختصاص داده است. برابر مقررات قانون مجازات اسلامی ضرب و جرح ممکن است به صورت عمدی با غیر عمدی اتفاق بیافتد که برابر مقررات مجازات هر کدام از آنها متفاوت می باشد.
« ضرب » در لغت به معنای زدن است. ضرب در عرف به صدماتی گفته می‌شود که بدون خونریزی یا شکستگی بر اعضای بدن وارد می‌شود. آثار ضرب کبودی، سرخی، کوفتگی، سیاه شدن و پیچ خوردن می باشد. جرح به معنی «زخم زدن» می باشد و به آسیب‌هایی گفته می‌شود که موجب ضایعه نسجی، عضوی، یا بافتی در بدن انسان می گردد. مانند بریدگی، شکستگی استخوان، خراشیدگی و اغلب با خونریزی همراه است. تفاوت ضرب با جرح در این می باشد که ضرب خونریزی و زخمی به دنبال ندارد. ولی جرح معمولا همراه با زخم و خونریزی است. جرم ضرب و جرح در زمره جنایات بر اعضا تلقی می شود.
جنایت بر عضو چیست ؟
جنایت بر عضو به هر آسیب کمتر از قتل، مانند قطع عضو، جرح و صدمه‌های وارد بر منافع جنایت بر عضو گفته می شود. اگر این جنایات به صورت عمد باشد، در صورت تقاضای قربانی جرم یا ولیّ او و با داشتن سایر شرایط مقرر در قانون برای قصاص، قصاص می‌شود و در غیر این صورت، مطابق مقررات قانون مجازات، دیه و تعزیر می شود. در قانون مجازات جرح عمدی مستوجب قصاص است و جرح غیر عمدی مستوجب دیه است.
مجازات ضرب و جرح عمدی
ماده ۶۱۴ کتاب پنجم تعزیرات « هر کس عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی‌علیه شود، در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد، چنانچه اقدام مرتکب باعث اخلال در نظم، امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران باشد، به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد. در صورت تقاضای آسیب دیده، مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم می‌شود.”
مطابق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری میزان مجازات این جرم تغییر کرده است و مرتکب جرم به حبس درجه شش یعنی شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
شرایط قصاص در ضرب و جرح عمدی
برای اینکه جرح موجب قصاص شود، باید « شرایط عمومی قصاص » وجود داشته باشد. در صورتی حکم به قصاص داده می‌شود که مرتکب جرح، پدر یا از اجداد پدری قربانی جرم نباشد و مجنیٌ‌علیه هم عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد. علاوه بر این، برای محکوم شدن به مجازات قصاص، مرتکب باید عمد داشته باشد. شرایط جنایت عمدی در ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی بیان شده است.
- محل عضو مورد قصاص با مورد جنایت یکی باشد.
- قصاص با مقدار جنایت مساوی باشد.
- قصاص موجب تلف جانی با عضو دیگر نباشد.
- قصاص عضو سالم در مقابل عضو ناسالم نباشد.
- تساوی اعضا در اصلی بودن اعضا
- در قصاص عضو زن و مرد برابرند و مرد مجرم به سبب نقص عضو یا جرحی که به زن وارد می آورد به قصاص عضو مانند آن محکوم می شود.
ارکان تشکیل دهنده جرم ضرب و جرح عمدی
عنصر قانونی ضرب و جرح :
عنصر قانونی جرم ضرب و جرح عمدی ماده ۶۱۴ در کتاب پنجم از ق.م.ا می‌باشد که بیان می‌دارد: “هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضاء یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی‌علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد “.
عنصر مادی ضرب و جرح :
رکن مادی یا عنصر مادی جرم در حقیقت همان نمود خارجی یا تبلور عمل پیش بینی شده مرتکب در عالم خارج و ماده می‌باشد که به صورت جرح یا قطع عضو محقق می شود.
عنصر معنوی ضرب و جرح :
عنصر معنوی همان قصد و فعل و انفعالات ذهنی مرتکب می‌باشد که شامل علم و سوء نیت و انگیزه مرتکب می باشد.
نحوه اثبات ضرب و جرح عمدی
طبق قانون مجازات اسلامی جرم ضرب و جرح با چهار ادله زیر قابل اثبات است :
1 – دو بار اقرار ضارب : بدین مفهوم که خود شخص در دادگاه به این امر اقرار نماید که به طور عمد مرتکب ضرب و جرح عمدی شده است. با استناد به این اقرار از طرف شخص می توان حکم به مجازات شخص به دلیل جرم ضرب و جرح را صادر کرد.
2 – شهادت دو مرد عادل : شهادت 2 مرد عادل از مهم ترین نحوه های اثبات جرم ضرب و جرح می باشد. در این مورد چنین است که دو مرد عادل شهادت بدهند که ارتکاب جرم ضرب و جرح توسط متهم را مشاهده کرده و در دادگاه به این امر اظهار می کنند.
3 – شهادت یک شاهد مرد به همراه شهادت دو زن
4 – سوگند یا قسامه : منظور سوگند اقوام و خویشاوندان شخص شاکی بوده و در مواردی کاربرد دارد که که دلیل دیگری برای اثبات جرم ضرب و جرح در پرونده وجود نداشته باشد مانند شهادت یا اقرار افراد.
5 – علم قاضی : در صورتیکه بر اساس شواهد و مدارک موجود در پرونده قاضی به این علم و قطعیت برسد که جرم ضرب و جرح رخ داده است می تواند حکم به مجازات صادر کند. که البته باید این قطعیت مبنی بر شواهدی مانند نظریه کارشناسی پزشکی قانونی ، شهادت گواهان ، فیلم و عکس و یا دیگر موضوعات می باشد.
نکته مهم و حائز اهمیت در این بخش این است که درخصوص سوگند یا قسامه باید لوث وجود داشته باشد. لوث به معنای این است که برای قاضی ظن و گمان ایجاد شده اما هیچ مدرکی وجود نداشته باشد.
آیا جرم ضرب و جرح قابل گذشت است؟
در صورتیکه مرتکب جرم محکوم به قصاص باشد ، قصاص قابل گذشت است و تا زمانی که مجنی علیه خود اقدام به شکایت کیفری علیه مرتکب جرم نکند قاضی پرونده نمیتواند خودش نسبت به قصاص مرتکب جرم اقدامی نماید.
همچنین پس از طرح شکایت علیه مرتکب جرم، شاکی می تواند در هر قسمت از تعقیب و رسیدگی، وحتی در زمان اجرای حکم از شکایت خود گذشت نموده واجرای مجازات را متوقف کند.
دیه ضرب و جرح در ماه حرام
اگر جرم ضرب و جرح در ماههای حرام مانند رجب، ذیعقده، ذی حجه، محرم صورت گیرد دیه مرتکب جرم تغلیظ نمی شود یعنی یک سوم به میزان دیه اضافه نمی شود، زیرا تغلیظ دیه فقط مختص قتل است.
مدارک لازم برای اثبات ضرب و جرح
برای شکایت ضرب و جرح عمدی شاکی باید مدارک و دلایل محکمه پسندی را برای اثبات جرم به دادگاه ارائه دهد تا حکم به نفع وی صادر شود شاکی برای اثبات ضرب و جرح باید مدارک لازم در خصوص ارتکاب جرم را تهیه و ضمیمه شکواییه کند مانند :
1- نظریه پزشک قانونی : شاکی برای دریافت نظریه پزشک قانونی باید ابتدا به کلانتری مراجعه کند و از کلانتری تقاضای معرفی به پزشک قانونی نماید. شاکی پس از مراجعه به پزشک قانونی توسط پزشک مورد معاینه قرار می گیرد و نظر پزشک قانونی ضمیمه شکایت می شود. پیشنهاد می شود در صورتیکه مورد ضرب و جرح قرار می گیرید سرعل به پزشک قانونی مراجعه نمائید زیرا تاخیر در آن موجب از بین رفتن آثار جراحات ایجاد شده خواهد شد.
2- استشهادیه شهود : یکی از مدارک مهم برای اثبات ضرب و جرح تنظیم استشهادیه شهود می باشد. اگردر زمان ارتکاب جرم شهودی در صحنه حاضر بوده و شاهد ضرب و جرح بوده اند میتوانید با تنظیم یک استشهادیه و امضای ذیل آن توسط شهود می توانید اقدام به اثبات جرم ضرب و جرح نمایید.
3- تحقیق محلی : در صورتی که شاهدین صحنه جرم تمایلی به حضور در دادگاه نداشته باشند شما می توانید از دادگاه تقاضای تحقیق محلی نمائید در اینصورت ضابطان قضایی از شهود معرفی شده تحقیق و نتیجه را در پرونده منعکس می کنند.
4- فیلم و عکس : در صورتی که دلایل شما فیلم دوربین مداربسته و یا عکس و یا هر سند دیگری باشد می توانید آنها را به عنوان مدرک ضمیمه شکوائیه نمائید.