شرایط دریافت سفته ضمانت

مواجهه با شرایطی که نیاز به ارائه سفته ضمانت پیدا می شود، برای بسیاری از افراد، به ویژه کارجویان و طرفین قراردادهای مختلف، با نگرانی ها و ابهامات زیادی همراه است. این سند تجاری که به ظاهر ساده می نماید، دارای پیچیدگی های حقوقی است که آگاهی از آن ها می تواند آینده مالی و شغلی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. دانستن شرایط دقیق دریافت سفته ضمانت، نحوه تکمیل آن، و راه های حفظ حقوق صادرکننده، برای جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی ضروری است و می تواند آرامش خاطر زیادی به همراه آورد.

در بسیاری از روابط مالی و قراردادی، خواه در زمینه استخدام، اعطای وام، یا حتی قراردادهای پیمانکاری، نام «سفته ضمانت» به گوش می رسد. این سند، که نقشی کلیدی در تضمین تعهدات ایفا می کند، ابزاری قدرتمند است که می تواند هم برای گیرنده و هم برای صادرکننده آن، پیامدهای حقوقی مهمی داشته باشد. تجربه نشان داده است که بسیاری از افراد، بدون آگاهی کافی از ابعاد قانونی این سفته، آن را صادر می کنند و همین ناآگاهی، بستر ساز مشکلات و چالش های آتی می شود.

مخاطبان این مقاله از کارگران و کارمندان جویای کار که ممکن است در بدو استخدام ملزم به ارائه سفته ضمانت حسن انجام کار شوند، تا کارفرمایان و مدیران منابع انسانی که به دنبال درک صحیح قوانین برای استفاده قانونی از این ابزار هستند، و حتی عموم مردمی که در قراردادهای مختلف با سفته ضمانت سروکار دارند، همگی می توانند با مطالعه دقیق این راهنما، به دانش و بینش لازم دست یابند. هدف از این نوشتار، روشن ساختن مسیر و ارائه راهکارهای عملی برای حفاظت از حقوق همه طرفین درگیر با موضوع سفته ضمانت است.

درک سفته ضمانت و تفاوت های آن

پیش از آنکه به شرایط دریافت سفته ضمانت و جزئیات حقوقی آن بپردازیم، لازم است درکی عمیق از ماهیت سفته و انواع آن داشته باشیم. این شناخت مبنای هرگونه اقدام صحیح و پیشگیرانه خواهد بود.

سفته چیست؟ (نگاهی به قانون تجارت)

سفته یا فته طلب، یک سند تجاری است که جایگاه ویژه ای در قانون تجارت ایران دارد. مطابق ماده 307 قانون تجارت، سفته سندی است که به موجب آن صادرکننده (متعهد) به فرد دیگری (گیرنده یا دارنده) تعهد می کند که مبلغ معینی را در موعد مشخص یا عندالمطالبه در وجه او یا به حواله کرد او بپردازد. این سند، مانند چک، قابلیت اجرا و وصول قانونی دارد، اما تفاوت های کلیدی میان این دو سند وجود دارد.

برخلاف چک که برای صدور آن، داشتن حساب بانکی ضروری است، برای صدور سفته نیازی به حساب بانکی نیست. همچنین، در شرایط وصول نیز تفاوت هایی دیده می شود؛ مثلاً سفته می تواند بدون ذکر تاریخ سررسید صادر شود، که در مورد سفته های ضمانت بسیار حائز اهمیت است و در ادامه به تفصیل توضیح داده خواهد شد.

سفته ضمانت چیست و چرا استفاده می شود؟

«سفته ضمانت»، همانطور که از نامش پیداست، سفته ای است که برای تضمین انجام یک تعهد مشخص صادر می شود، نه صرفاً برای پرداخت یک وجه نقد در آینده. این بدان معناست که هدف اصلی از صدور آن، تعهد به انجام کاری یا عدم انجام کاری است و صرفاً در صورت تخلف از آن تعهد، قابلیت وصول پیدا می کند.

کاربردهای سفته ضمانت گسترده و متنوع است. در ادامه به برخی از رایج ترین کاربردهای آن اشاره می شود:

• تضمین حسن انجام کار در قراردادهای استخدامی.
• تضمین بازپرداخت وام های شخصی یا غیربانکی.
• ضمانت در قراردادهای اجاره (تضمین تخلیه به موقع یا جبران خسارات احتمالی).
• تضمین انجام تعهدات در قراردادهای پیمانکاری یا تجاری.
• ضمانت خرید اقساطی کالا و خدمات.

همواره باید به این نکته توجه داشت که سفته ضمانت، یک سند امانی تلقی می شود و استفاده از آن خارج از چارچوب تعهد اصلی، می تواند مصداق جرم «خیانت در امانت» باشد.

سفته ضمانت حسن انجام کار: جزئیات کامل

یکی از پرتکرارترین موارد استفاده از سفته ضمانت، در حوزه روابط کار و استخدام است. بسیاری از کارفرمایان، هنگام استخدام نیروی جدید یا برای تداوم همکاری، از کارمندان خود درخواست «سفته ضمانت حسن انجام کار» می کنند. هدف از این کار، اطمینان از پایبندی کارمند به وظایف شغلی، رعایت امانت داری، و جبران خسارات احتمالی ناشی از قصور یا تخلف اوست.

از منظر قانونی، در قانون کار ایران، ماده یا تبصره صریحی مبنی بر منع یا جواز درخواست سفته حسن انجام کار از کارگر وجود ندارد. این خلأ قانونی باعث شده است که درخواست سفته در بسیاری از شرکت ها به یک عرف رایج تبدیل شود. با این حال، باید دانست که این سفته، ماهیتی صرفاً تضمینی دارد و کارفرما تنها در صورتی می تواند آن را به اجرا بگذارد که بتواند قصور، تخلف یا خسارت وارده را از طریق مراجع قانونی اثبات کند.

برای کارمندان، آگاهی از نحوه صحیح پر کردن این سفته و اتخاذ تدابیر حفاظتی لازم، از اهمیت بالایی برخوردار است تا از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری شود.

تفاوت های کلیدی: سفته عادی، سفته ضمانت عمومی و سفته حسن انجام کار

برای روشن تر شدن مفهوم، درک تفاوت میان انواع سفته ضروری است. در جدول زیر، به مقایسه سفته عادی، سفته ضمانت عمومی و سفته حسن انجام کار پرداخته ایم:

ویژگی	سفته عادی (پرداخت وجه)	سفته ضمانت عمومی	سفته ضمانت حسن انجام کار
هدف اصلی	تعهد به پرداخت وجه نقد در تاریخ معین.	تضمین ایفای یک تعهد (غیر از پرداخت وجه).	تضمین انجام صحیح وظایف شغلی و جبران خسارت کارفرما.
تاریخ سررسید	باید تاریخ سررسید (تاریخ پرداخت) مشخص شود.	باید تاریخ سررسید مشخص شود (برای مطالبه وجه سفته در صورت عدم انجام تعهد).	نباید تاریخ سررسید ذکر شود، بلکه علت صدور قید می شود.
نام گیرنده	می تواند در وجه حامل یا شخص معین باشد.	باید به نام شخص یا شرکت معین باشد.	باید به نام شخص یا شرکت معین (کارفرما) باشد.
ذکر علت صدور	الزامی نیست.	بسیار توصیه می شود (مثلاً بابت ضمانت وام).	الزامی است (مثلاً بابت ضمانت حسن انجام کار).
شرایط وصول	صرفاً با عدم پرداخت وجه در سررسید قابل وصول است.	با عدم ایفای تعهد اصلی قابل وصول است (نیاز به اثبات).	با اثبات قصور، تخلف یا خسارت از سوی کارمند قابل وصول است (نیاز به اثبات).
ماهیت حقوقی	تعهد پرداخت مستقیم.	تعهد تضمینی.	تعهد تضمینی و امانی.

شرایط دریافت (صدور) سفته ضمانت و نکات حیاتی برای صادرکننده (کارمند/فرد ضامن)

هنگامی که فردی ملزم به ارائه سفته ضمانت می شود، صرف نظر از نوع آن، رعایت نکات حقوقی و انجام اقدامات حفاظتی، از اهمیت بالایی برخوردار است. تجربه نشان داده است که بسیاری از سوءاستفاده ها یا مشکلات حقوقی بعدی، ناشی از عدم رعایت این نکات در زمان صدور سفته است.

مهمترین نکات حقوقی هنگام پر کردن سفته ضمانت (برای حفاظت از حقوق خودتان)

نحوه نوشتن سفته ضمانت برای حفظ حقوق صادرکننده، به خصوص کارمند، بسیار مهم است. در ادامه به مهمترین نکات حقوقی که باید هنگام تکمیل سفته ضمانت به آن ها توجه شود، اشاره شده است:

1. عدم درج تاریخ پرداخت (تاریخ سررسید):

   • یکی از مهمترین تفاوت های سفته ضمانت با سفته عادی، در عدم درج تاریخ سررسید یا تاریخ پرداخت است. سفته ضمانت، برای پرداخت وجه در یک تاریخ مشخص صادر نمی شود، بلکه صرفاً تضمین کننده انجام یک تعهد است.

   • در قسمت مربوط به «تاریخ پرداخت» در سفته، باید به صراحت و با خط خوانا قید شود: «بابت ضمانت حسن انجام کار [عنوان قرارداد مربوطه]» یا «بابت ضمانت ایفای تعهد [شرح تعهد]». این عبارت، ماهیت سفته را از یک سند پرداخت به یک سند ضمانتی تغییر می دهد و جلوی سوءاستفاده های احتمالی را می گیرد.

2. درج نام گیرنده مشخص و عدم صدور در وجه حامل:

   • درج دقیق نام و مشخصات (اعم از حقیقی یا حقوقی) شخص یا شرکتی که سفته به عنوان ضمانت به او داده می شود، حیاتی است. سفته نباید به صورت «در وجه حامل» صادر شود.

   • صدور سفته در وجه حامل به این معنی است که هر کس آن را در اختیار داشته باشد، می تواند اقدام به وصول آن کند. این امر، خطرات زیادی برای صادرکننده دارد و امکان اثبات ماهیت ضمانتی سفته را بسیار دشوار می کند.

3. قید صریح علت صدور در متن سفته:

   • علاوه بر قسمت تاریخ، حتماً در متن سفته (معمولاً در قسمت بالای سفته یا در فضای خالی) به وضوح قید کنید که سفته بابت چه امری صادر شده است. عباراتی نظیر «این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار در شرکت [نام شرکت] طبق قرارداد شماره [شماره قرارداد] صادر گردیده است» یا «این سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام [توضیحات وام] است»، سفته را محدود به همان تعهد می کند و کارفرما/گیرنده نمی تواند آن را به دلیل دیگری به اجرا بگذارد.

   • تأثیر این عبارت در محدود کردن قابلیت وصول سفته، بسیار زیاد است و در مراجع قضایی، به عنوان دلیل محکمی برای اثبات ماهیت ضمانتی سفته تلقی می شود.

4. درج مبلغ سفته:
   • مبلغ سفته را هم به عدد و هم به حروف، به دقت و بدون قلم خوردگی بنویسید.
5. امضای صادرکننده:
   • امضای صادرکننده سفته، در جای مخصوص، الزامی است.

همواره به یاد داشته باشید که سفته ضمانت، یک سند امانی است و استفاده از آن خارج از چارچوب تعهد اصلی، می تواند مجازات قانونی در پی داشته باشد. با رعایت نکات حقوقی در زمان صدور، از حقوق خود به بهترین شکل دفاع خواهید کرد.

اقدامات حفاظتی تکمیلی (قبل و بعد از تحویل سفته)

پس از رعایت نکات مربوط به نحوه تکمیل سفته، انجام چند اقدام تکمیلی برای حفاظت بیشتر از حقوق صادرکننده ضروری است:

1. ته برگ سفته: سند مهم شما:
   • هنگام خرید سفته، یک بخش کوچک به نام «ته برگ» یا «یادداشت سفته» وجود دارد. این قسمت را پس از تکمیل اطلاعات سفته، جدا کرده و نزد خود نگه دارید. ته برگ سفته، به منزله رسید شما بابت صدور سفته است و می تواند در صورت بروز اختلافات، به عنوان مدرک مهمی برای اثبات صدور سفته و ماهیت آن استفاده شود.
   • در ته برگ سفته، حتماً اطلاعاتی نظیر شماره سفته، مبلغ، تاریخ صدور، و مهم تر از همه، «علت صدور» (مثلاً ضمانت حسن انجام کار) را قید کنید.
2. ذکر سفته در قرارداد اصلی:

   • از مهمترین اقدامات حفاظتی، درج جزئیات سفته (شماره، مبلغ، علت دریافت) و شرایط عودت آن در متن قرارداد اصلی (مانند قرارداد کار، قرارداد پیمانکاری یا اجاره) است.

   • به عنوان مثال، می توان بندی در قرارداد با این مضمون اضافه کرد: کارمند/پیمانکار، یک فقره سفته به شماره [شماره سفته] به مبلغ [مبلغ سفته به حروف] ریال، بابت ضمانت حسن انجام کار/ایفای تعهدات قراردادی، به کارفرما/گیرنده تحویل داده است. این سفته پس از پایان قرارداد و تسویه حساب کامل، به کارمند/پیمانکار عودت داده خواهد شد. این امر، به سفته جنبه امانی می دهد و حدود و ثغور استفاده از آن را مشخص می کند.

3. کپی گرفتن از سفته (با امضای گیرنده):
   • پس از تکمیل و امضای سفته، حتماً یک نسخه کپی از آن تهیه کنید. بهتر است که این کپی توسط کارفرما یا گیرنده سفته، امضا و تأیید شود. این کپی، در صورت مفقود شدن ته برگ یا هرگونه اختلاف، مدرک مهمی برای اثبات وجود سفته و محتوای آن خواهد بود.
4. هرگز سفته سفید امضا ندهید:
   • یکی از بزرگترین خطراتی که صادرکنندگان سفته را تهدید می کند، ارائه سفته «سفید امضا» (یعنی سفته ای که فقط امضا شده و بقیه قسمت ها خالی است) است. این کار، به منزله اعطای یک چک سفید امضا است و به گیرنده اجازه می دهد هر مبلغ و تاریخی را که می خواهد در آن وارد کند و آن را به اجرا بگذارد.
   • در صورت اجبار به ارائه سفته سفید امضا (که به هیچ وجه توصیه نمی شود)، حتماً شرایط و محدودیت های آن را با جزئیات کامل و با ذکر شماره سریال سفته، در قرارداد اصلی ذکر کنید و از گیرنده بخواهید که آن را امضا کند. با این حال، حتی در این صورت نیز، ریسک ها به طور کامل از بین نمی رود.

وصول و به اجرا گذاشتن سفته ضمانت (از دیدگاه گیرنده و دفاع صادرکننده)

آگاهی از چگونگی وصول سفته ضمانت، نه تنها برای گیرنده آن اهمیت دارد، بلکه برای صادرکننده نیز ضروری است تا از ریسک ها و مراحل احتمالی پیش رو مطلع باشد و بتواند در صورت لزوم، از خود دفاع کند.

چه زمانی گیرنده می تواند سفته ضمانت را به اجرا بگذارد؟ (شرایط قانونی)

سفته ضمانت، همانطور که پیشتر اشاره شد، ماهیت امانی دارد و صرفاً در صورت تخلف از تعهد اصلی، قابل وصول است. بنابراین، کارفرما یا گیرنده سفته، نمی تواند هر زمان که خواست، آن را به اجرا بگذارد.

• برای سفته ضمانت حسن انجام کار: گیرنده (کارفرما) تنها در صورتی می تواند این سفته را به اجرا بگذارد که بتواند قصور، تخلف یا خسارت وارده از سوی کارمند را اثبات کند. این اثبات باید از طریق مراجع قانونی صالح (مانند اداره کار یا دادگاه) صورت گیرد و صرف ادعای کارفرما کافی نیست. به عنوان مثال، اگر کارمند به عمد به اموال شرکت خسارت زده یا اسرار تجاری را فاش کرده باشد و این موضوع قابل اثبات باشد.
• برای سفته ضمانت عمومی: در این حالت نیز، گیرنده باید عدم ایفای تعهد اصلی را اثبات کند. مثلاً اگر سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام بوده و وام گیرنده از پرداخت اقساط خودداری کرده باشد، یا اگر سفته برای تضمین تحویل یک کالا بوده و کالا تحویل داده نشده باشد.

اهمیت اثبات تخلف از طریق مراجع قانونی به این دلیل است که سفته ضمانت، سند پرداخت وجه نیست و نمی توان آن را مانند سفته عادی که صرفاً به دلیل عدم پرداخت در سررسید قابل وصول است، به اجرا گذاشت.

مراحل کلی اجرا گذاشتن سفته (برای اطلاع صادرکننده از ریسک ها)

اگرچه هدف از این مقاله، راهنمایی صادرکننده سفته است، اما آگاهی از مراحل اجرا گذاشتن سفته، می تواند به او در درک عواقب و راه های دفاع کمک کند:

1. واخواست سفته: در صورت عدم ایفای تعهد و تصمیم گیرنده به وصول سفته، او باید ظرف ده روز از تاریخ سررسید (در سفته های با سررسید) یا از تاریخ اثبات تخلف (در سفته های ضمانت)، سفته را واخواست کند. واخواست سفته از طریق دفاتر اسناد رسمی انجام می شود. (توجه: برای سفته ضمانت حسن انجام کار، چون تاریخ سررسید ندارد، واخواست پس از اثبات تخلف و اراده به وصول صورت می گیرد).
2. اقامه دعوی در دادگاه: پس از واخواست، گیرنده باید با ارائه سفته و مدارک مربوط به تخلف یا عدم ایفای تعهد، در دادگاه حقوقی اقامه دعوی کند.
3. صدور حکم و اجرائیه: در صورت اثبات حقانیت گیرنده، دادگاه حکم به پرداخت مبلغ سفته صادر می کند. پس از قطعیت حکم، اجرائیه صادر می شود.
4. توقیف اموال: در صورت عدم پرداخت وجه سفته توسط صادرکننده پس از صدور اجرائیه، گیرنده می تواند درخواست توقیف اموال صادرکننده را مطرح کند.

دفاعیات صادرکننده سفته در صورت اجرا گذاشتن آن

در صورتی که گیرنده سفته ضمانت را به اجرا بگذارد، صادرکننده می تواند با ارائه مستندات و دفاعیات مناسب، از حقوق خود دفاع کند:

• عدم اثبات قصور یا خسارت: مهمترین دفاع، اثبات عدم قصور یا خسارت از جانب صادرکننده است. اگر کارفرما نتواند به صورت مستند و قانونی، تخلف کارمند را اثبات کند، دعوی او رد خواهد شد.
• عدم رعایت شرایط قانونی در صدور سفته: اگر سفته به صورت «در وجه حامل» صادر شده باشد و علت صدور در آن ذکر نشده باشد، صادرکننده می تواند ادعا کند که سفته به صورت امانی و برای مقصود دیگری صادر شده و کارفرما در حفظ امانت کوتاهی کرده است.
• وجود توافقات قراردادی: اگر در قرارداد اصلی، شرایط خاصی برای استفاده از سفته ضمانت یا عودت آن ذکر شده باشد (مانند بندهایی که در بخش اقدامات حفاظتی توصیه شد)، این توافقات می تواند به عنوان دفاع محکمی عمل کند.
• خیانت در امانت: اگر گیرنده سفته، آن را خارج از چارچوب تعهد اصلی و بدون اثبات تخلف به اجرا بگذارد، صادرکننده می تواند علیه او به دلیل خیانت در امانت شکایت کیفری کند.

شرایط دریافت (بازپس گیری) سفته ضمانت و پیگیری قانونی

مسئله بازپس گیری سفته ضمانت، برای بسیاری از کارمندان و افرادی که سفته صادر کرده اند، یکی از مهمترین دغدغه ها است. دانستن زمان و نحوه درخواست استرداد سفته، می تواند از مشکلات آتی جلوگیری کند.

چه زمانی کارفرما ملزم به عودت سفته است؟

از آنجا که سفته ضمانت، ماهیت امانی دارد و صرفاً برای تضمین یک تعهد صادر می شود، پس از پایان یافتن آن تعهد، کارفرما یا گیرنده سفته، ملزم به عودت آن به صادرکننده است. این شرایط عبارتند از:

• پایان مدت قرارداد کار یا استعفا: پس از اتمام دوره کاری مشخص شده در قرارداد، یا در صورت استعفای قانونی کارمند و اتمام همکاری.
• انجام کامل تعهدات و تسویه حساب: وقتی کارمند تمامی وظایف و تعهدات خود را به طور کامل انجام داده باشد و تسویه حساب مالی با کارفرما صورت گرفته باشد.
• عدم وجود قصور یا تخلف: در صورتی که کارمند در طول مدت همکاری، هیچ گونه قصور، تخلف یا خسارتی که منجر به فعال شدن ضمانت سفته شود، مرتکب نشده باشد.

تأکید می شود که سفته در دست کارفرما، یک امانت است و کارفرما نمی تواند به صرف پایان همکاری و بدون اثبات تخلف، از استرداد آن خودداری کند. این عمل می تواند پیامدهای حقوقی جدی برای کارفرما داشته باشد.

فرآیند بازپس گیری سفته ضمانت

در صورتی که کارفرما یا گیرنده سفته، از استرداد آن خودداری کند، صادرکننده می تواند مراحل قانونی زیر را برای بازپس گیری سفته طی کند:

1. درخواست کتبی (اظهارنامه):
   • اولین گام، ارسال یک اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به گیرنده سفته است. در این اظهارنامه، باید به صراحت درخواست استرداد سفته، با ذکر شماره، مبلغ، و علت صدور آن، مطرح شود و برای گیرنده، مهلتی معقول (مثلاً ۱۰ روز) برای عودت سفته تعیین گردد.
   • اظهارنامه، یک سند قانونی معتبر است و می تواند در صورت طرح دعوی در دادگاه، به عنوان مدرک اثباتی مبنی بر درخواست رسمی استرداد سفته و عدم همکاری گیرنده مورد استناد قرار گیرد.
2. در صورت عدم استرداد: ثبت دادخواست استرداد سفته:
   • اگر پس از ارسال اظهارنامه و اتمام مهلت، گیرنده همچنان از عودت سفته خودداری کند، صادرکننده می تواند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست «استرداد سفته» را ثبت کند.
   • مدارک لازم برای این دادخواست شامل: ته برگ سفته (در صورت وجود)، کپی سفته (که قبلاً تهیه شده)، و قرارداد اصلی که در آن به سفته اشاره شده (در صورت وجود) است. اگر ته برگ و کپی سفته در دسترس نباشد، وجود قرارداد و شهادت شهود نیز می تواند کمک کننده باشد.

خیانت در امانت: ابزار قانونی شما برای مقابله با سوءاستفاده

یکی از قوی ترین ابزارهای قانونی برای صادرکنندگان سفته ضمانت، مفهوم «خیانت در امانت» است. همانطور که اشاره شد، سفته ضمانت نزد گیرنده، یک امانت است. هرگونه استفاده از این سفته خارج از چارچوب تعهد اصلی و بدون مجوز قانونی، یا خودداری از عودت آن پس از پایان یافتن تعهد، مصداق جرم خیانت در امانت تلقی می شود.

• تعریف قانونی خیانت در امانت: مطابق ماده 674 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، اگر سفته ای به عنوان امانت نزد کسی باشد و او آن را مورد استفاده غیرمجاز قرار دهد یا از عودت آن خودداری کند، مرتکب جرم خیانت در امانت شده است.
• شرایط تحقق جرم: برای تحقق جرم خیانت در امانت، باید عناصر زیر وجود داشته باشد:
  • وجود یک مال امانی (سفته).
  • تحویل سفته به عنوان امانت (با ذکر دلیل در سفته و قرارداد).
  • سوءاستفاده یا عدم استرداد سفته توسط امین (گیرنده).
  • قصد اضرار به صاحب مال (صادرکننده).
• مجازات قانونی: مجازات جرم خیانت در امانت، حبس از شش ماه تا سه سال است. این مجازات می تواند برای کارفرمایی که از سفته ضمانت سوءاستفاده می کند یا آن را عودت نمی دهد، اعمال شود.
• نحوه اثبات جرم: اثبات جرم خیانت در امانت، با ارائه مدارکی نظیر ته برگ سفته، کپی سفته امضا شده، قرارداد اصلی (که در آن به سفته اشاره شده)، اظهارنامه های ارسالی، و شهادت شهود امکان پذیر است.

بسیاری از کارشناسان حقوقی بر این باورند که سفته ای که کارگر یا کارمند به کارفرما می دهد، ارزش حقوقی بسیار بالایی ندارد و کارفرما برای اثبات قصور یا خسارت باید مسیر دشوار و زمان بری را در مراجع قضایی طی کند. از این رو، سفته دادن نباید بیش از حد باعث نگرانی کارمندان شود. اما به هر حال، برای اطمینان خاطر بیشتر و جلوگیری از هرگونه مشکل، رعایت تمام شرایط قانونی و اصول صحیح سفته نویسی، امری ضروری است. این آگاهی، سپر محکمی در برابر هرگونه سوءاستفاده احتمالی خواهد بود.

سوالات متداول

آیا می توان سفته ضمانت را باطل کرد؟

به معنای حقوقی، سفته ضمانت باطل نمی شود، بلکه پس از پایان تعهد یا اثبات عدم تخلف، باید به صادرکننده عودت داده شود. اگر گیرنده از عودت آن خودداری کند، صادرکننده می تواند از طریق دادگاه، دادخواست استرداد سفته را مطرح کند.

در صورت گم شدن ته برگ سفته چه باید کرد؟

اگر ته برگ سفته گم شده باشد، کپی از سفته اصلی (به خصوص کپی امضا شده توسط گیرنده) و همچنین ذکر جزئیات سفته در قرارداد اصلی، می تواند به عنوان مدرک اثباتی در مراجع قضایی استفاده شود.

آیا سفته ضمانت نیاز به ضامن دارد؟

خیر، سفته به خودی خود یک سند تعهدآور است و نیازی به ضامن جداگانه ندارد، مگر اینکه در قرارداد اصلی، شخص دیگری به عنوان ضامن پشت سفته را امضا کرده باشد.

سفته ضمانت چقدر اعتبار دارد؟

اعتبار سفته ضمانت تا زمانی است که تعهد اصلی (مثلاً مدت قرارداد کار) پابرجاست و پس از اتمام آن، باید به صادرکننده عودت داده شود. در صورت عدم عودت، صادرکننده می تواند برای استرداد آن اقدام کند.

چگونه از سوءاستفاده از سفته ضمانت جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از سوءاستفاده، مهمترین نکات عبارتند از: عدم درج تاریخ سررسید، درج صریح علت صدور در متن سفته و قرارداد، ذکر نام گیرنده مشخص، نگهداری ته برگ سفته، تهیه کپی از سفته با امضای گیرنده، و هرگز ارائه سفته سفید امضا.

آیا کارفرما می تواند مبلغ سفته ضمانت را راسا از حقوق من کسر کند؟

خیر. کارفرما نمی تواند به صورت خودسرانه و بدون طی مراحل قانونی و اثبات قصور و خسارت در مراجع صالح، مبلغ سفته ضمانت را از حقوق کارمند کسر کند یا آن را به اجرا بگذارد. هرگونه اقدام بدون مجوز قانونی، مصداق سوءاستفاده از سفته امانی است و می تواند جرم خیانت در امانت تلقی شود.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی جامع شرایط دریافت سفته ضمانت و تمامی ابعاد پیرامون آن پرداختیم. سفته ضمانت، چه برای حسن انجام کار و چه برای تضمین سایر تعهدات، ابزاری مهم در روابط قراردادی است که استفاده صحیح و آگاهانه از آن می تواند از بروز چالش های حقوقی جلوگیری کند. برای صادرکنندگان سفته، مهمترین نکته، آگاهی کامل از حقوق خود در زمان تکمیل سفته است؛ عدم درج تاریخ سررسید، ذکر صریح علت صدور، درج نام گیرنده مشخص، و نگهداری ته برگ و کپی سفته، اقداماتی حیاتی برای حفظ حقوق افراد به شمار می روند.

همچنین، برای گیرندگان سفته، لازم است بدانند که این سند ماهیتی امانی دارد و صرفاً در صورت اثبات قصور یا تخلف از تعهد اصلی، قابل وصول است. هرگونه سوءاستفاده از سفته ضمانت، می تواند مجازات جرم خیانت در امانت را در پی داشته باشد. در نهایت، همواره توصیه می شود در موارد پیچیده و برای جلوگیری از هرگونه ابهام، با متخصصین و مشاورین حقوقی مشورت شود تا با دانش کافی و اطمینان خاطر، به انجام تعهدات مالی و حقوقی خود بپردازید.