نمای ساختمان مسکونی یک طبقه ایرانی

تاریخچه نمای ساختمان ایرانی

از زمانی به ظاهر یک ساختمان و نمای کلی آن اهمیت داده شد که زیبایی، مصرف بهینه انرژی و القای آرامش درونی بناهای مختلف مورد توجه قرار گرفت. هر چند ایرانیان در ساخت بناهای شگفت‌انگیز با طراحی‌های خاص و دلبرانه قدمت بسیار طولانی دارند.

وقتی صحبت ازطراحی داخلی ساختمان مسکونی باشد نمی‌توان طراحی معماران و سازندگان بناهای تاریخی همچون مسجد جامع شیراز، تبریز و اصفهان را نادیده گرفت. گچ‌بری و آهک‌بری این بناها در نوع خود منحصربه‌فرد بوده و می‌توان آن‌ها را نمونه اولیه نمای ساختمان‌های ایرانی معرفی کرد. با گذشت زمان و شکل‌گیری زندگی شهری اهمیت بناهای تاریخی و نمای ایرانی ساختمان‌ها کمرنگ شد. اهمیت این موضوع در چند سال گذشته با ساخت فضاهای عمومی و ارزش بناهای ایرانی دوباره قوت پیدا کرد.

اهمیت نمای ساختمان ایرانی

طراحی داخلی رستوران سنتی ایرانی: نمای یک ساختمان علاوه بر جداسازی فضای درونی از بیرون می‌تواند بیانگر عقیده، فرهنگ و ذوق طراح یا معمار آن باشد. در واقع می‌توان گفت نمای یک ساختمان حالتی کلی از فرد مالک یا طراح آن را به ما نشان می‌دهد. به همین دلیل معماران معتقدند نمای بیرونی ساختمان به هیچ‌وجه خصوصی نیست.

از همین رو باید نمای ساختمان‌ها را دارای جنبه اجتماعی و جلوه‌ای از شخصیت ساکن در آن بنا دانست. نمای ساختمان ایرانی یکی از بهترین سازه‌هایی است که به خوبی بیانگر این ویژگی‌ها خواهد بود. در نمای ایرانی ساختمان تنها یک سطح صاف و بدون پیچ‌وخم دیده نمی‌شود. بلکه با انتقال سطح فضای داخلی و خارجی ارتباط موثری بین تراس و بخش‌های دیگر بنا پیدا می‌کند.

طراحی داخلی فضای اداری: از بزرگترین مزیت‌های نمای ایرانی برای یک ساختمان می‌توان به ارتباط آن با سایر ساختمان‌های شهر اشاره کرد. نمای بنای ایرانی بدون در نظر گرفتن تناسب و هماهنگی با سایر بناها ساخته نمی‌شود. به همین دلیل اگر ساختمان‌های یک منطقه یا شهر با نمای ایرانی ساخته شوند دارای یکنواختی دلچسبی خواهند بود. زیرا نمای هر ساختمان می‌تواند بر خیابان، میدان و کوچه‌های شهر تاثیر زیادی بگذارد.

در گوشه گوشه شهرهای کشورمان تعدادی ساختمان با نمای ایرانی به چشم می‌خورد که برخی از آن‌ها قدمت زیادی دارند و همچون یک اثر هنری با ارزش به شمار می‌آیند. هر چند تعداد این بناها و ساختمان‌ها بسیار کم شده اما می‌توان به برخی از آن‌ها اشاره کرد که با طراحی خاص و متفاوت، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کنند.

معرفی 20 نمونه نمای ساختمان ایرانی با طراحی خاص و متفاوت

طراحان ساختمان هنگام طراحی یک اثر به زیبایی و خاص بودن آن توجه ویژه‌ای می‌کنند. اگر نمای بیرونی یک ساختمان را به منزله لباسی برای آن در نظر بگیریم، می‌تواند در نگاه اول موجب جذب یا دفع مخاطب شود. همان طور که لباس برای یک انسان اولین گزینه در نگاه طرف مقابل به جهت آنالیز او عمل خواهد کرد.

در کشور ما طراحی نمای ایرانی بر اساس شرایط اقلیمی منطقه انجام می‌شود. در این بین کسب مجوزهای شهرداری و رعایت ضوابط هر شهر یا منطقه بر اساس دستورالعمل‌های موجود الزامی است. در ادامه شما را با نمونه‌های زیبا و متفاوتی از نماهای ساختمان ایرانی در گوشه و کنار کشورمان آشنا می‌کنیم:

ساختمان اداری ترمه

این ساختمان اداری که شامل دفتر و بازارچه می‌شود را باید در دسته نمای ساختمان ایرانی اصیل قرار داد. آجر به کار رفته در نمای آن شکلی همچون یک موج در سقف ایجاد کرده تا مردم هنگام بازدید عمومی بتوانند از آن بالا بروند و بر روی سقف بنشینند.

«فرشاد مهدی زاده» و «احمد بطحایی» از معماران بزرگ ایرانی، طراحی این ساختمان با ارزش را در همدان برعهده داشتند. هدف از ایجاد طرح مذکور برای ساختمان ترمه دو کارکرد مجزا بود که یکی به صورت خرده فروشی و دیگری به منظور دفتر ساختمان ساخته شد. از ویژگی می‌توان به برقراری ارتباط با بافت عمومی شهر اشاره کرد. جالب است بدانید که ساختمان ترمه با نمای ایرانی بر اساس الهام از میادین اصلی و عمومی شهر همدان ساخته شد.

طراحی نمای ساختمان ایرانی در این بنا با روکش آجری که از بالای پنجره‌های طبقه همکف تا سمت خیابان امتداد یافته است، به بازدیدکنندگان معرفی می‌شود. این آجرها بر اساس الگوی سنتی انتخاب شده‌اند که با بافت محلی ساختمان‌ها مطابقت خواهند داشت. نام ساختمان ترمه از پارچه سنتی و دستباف ایرانی به نام «ترمه» گرفته شده است که به خوبی فرم موجی این ساختمان را توجیه می‌کند.

ساختمان مسکونی سایه پود

این ساختمان با طراحی نمای ایرانی زیر نظر دفتر معماری تچرا در سال 1395 ساخته شده است. اگر به تصویر بنای مورد نظر نگاه کنید متوجه مصالحی همچون آجر در نمای بیرونی ساختمان ایرانی می‌شوید. استفاده از آجر با طراحی خاص و متفاوت باعث ایجاد جلوه بسیار شیک و منحصربه‌فردی در ساختمان مسکونی شده است. این ساختمان در تهران قرار دارد و آن را در پنج طبقه 10 واحدی ساخته‌اند.

خانه مشا

خانه مشا دارای طراحی و ساخت جدیدترین نمای ساختمان در ایران است. این خانه  بر روی تپه‌ای کوهستانی در اطراف تهران ساخته شده و شکل ظاهری منحصربه‌فردی دارد. با نگاه کردن به خانه مشا سه جعبه مکعبی شکل دیده می‌شود که با زوایای متفاوتی در دیدرس شما قرار خواهند گرفت. جالب است بدانید این سه جعبه با قرار گرفتن بر روی یکدیگر ساختمان مسکونی مشا را تشکیل می‌دهند، اما هر یک از آن‌ها زاویه دید متفاوتی دارند.

موقعیت مکانی این خانه با نمای ایرانی بر روی یک زمین شیب‌دار روبه‌روی دامنه البرز است. اگر هر یک از جعبه‌ها را به منزله یک بلوک در نظر بگیریم، آن‌ها به صورت نامنظم روی هم گذاشته شده‌اند و تداعی‌گر ظاهر متمایزی هستند که بنابر گفته سازندگان آن ایجاد کننده حس خلوص خواهد بود.

نمای بیرونی ساختمان ایرانی مشا دارای دیوارهای شیشه‌ای و تراس‌هایی در پشت‌بام هر بلوک است. معماران موج جدید معتقدند این ساختمان ایرانی با هدف تلفیق طبیعت و زندگی ساخته شده است. به همین دلیل توزیع آن به صورت عمودی انجام گرفته تا اراضی کمتری برای ساخت استفاده شود.

ساختمان اداری تجاری پارمیدا

این ساختمان یکی دیگر از بناهای ایرانی با نمای داخلی به شمار می‌آید که طراحی و ساخت آن توسط دفتر معماری علیدوست و همکاران انجام شده است. ساختمان اداری و تجاری پارمیدا واقع در شهر کرج به دلیل طراحی بی‌نظیر خود یکی از خاص‌ترین ساختمان‌های این شهر محسوب می‌شود.

این بنا در سال 1397 با زیربنایی نزدیک به 6700 متر مربع احداث شد. در طراحی این نمای ساختمان در ایران به نور و درخشندگی آن توجه ویژه‌ای کرده‌اند. در واقع پلان ساختمان به نوعی طراحی شده تا علاوه بر استفاده از نور مفید بتوان از نور مزاحم شرق و غرب بهره زیادی برد.

ساختمان فرهنگسرای برزک

معماری فرهنگسرای برزک واقع در شهر کاشان یکی دیگر از نماهای ساختمان ایرانی اصیل به شمار می‌آید. این ساختمان زیر نظر گروه معماری آرکافیس طراحی شده که برای رسیدن به طرح فعلی آن از معماری خانه‌های قدیمی و سنتی کاشان الهام گرفته‌اند.

این گروه ماهر و کاربلد با هدف توجه به معماری پایدار و محافظت از هویت معماری ایرانی دست به طراحی چنین ساختمان با ارزشی زده‌اند. با این حال می‌توان به وضوح نشانه‌هایی از نوگرایی را در طراحی نمای ساختمان ایرانی فرهنگسرا مشاهده کرد. آجر یکی از مصالح سنتی در شهر کاشان است، به همین دلیل گروه معماری آرکافیس از این متریال برای طراحی نمای بیرونی فرهنگسرا استفاده کردند. این کار موجب شد تا بافت منطقه حفظ شود. همچنین می‌توان روحیه معماری و نمای ساختمان‌های ایرانی را در فرهنگسرا احساس کرد.

ساختمان مسکونی بالکانه

طراحی نمای ساختمان ایرانی بالکانه در سال 1396 با پنج طبقه مسکونی و یک طبقه پارکینگ رنگ و شکل بی‌نظیری در موقعیت فردیس کرج ایجاد کرد. استفاده از آجر قرمز به همراه چوب که خود شگفتی متفاوتی ایجاد می‌کند، توانست این ساختمان مسکونی را در بین تمامی نمای خانه های ایرانی آن منطقه منحصربه‌فرد جلوه دهد.

طراحی و ساخت ساختمان مسکونی بالکانه با 2270 متر مربع زیربنا زیر نظر استودیو طراحی دال و گروه معماری الکا انجام شده است. در نمای ایرانی این ساختمان مسکونی احجام حجمی به کار رفته که به خوبی باعث پیدایش یک ظاهر پویا شده‌اند.

ساختمان مسکونی کهریزک

بلوک مسکونی کهریزک از نمای ساختمان های تهران به شمار می‌آید که طراحی آن توسط استودیو CAAT انجام گرفت. این ساختمان شش طبقه با صفحات آجری زاویه‌دار طراحی شده تا با ایجاد سایه در فضای داخلی موجب تهویه محیط شود. از طرفی وجود سوراخ و شکاف‌هایی در متریال نمای ساختمان ایرانی مذکور آن را از گرمی و خشکی آب و هوای شهر در امان نگه می‌دارد.

مهمترین ویژگی این طراحی نمای ایرانی ساختمان، مختص تراس آن است. خانواده‌های ساکن در این محله اغلب به جای استفاده از بالکن در نمای ساختمان به سوء استفاده از آن می‌پردازند. این موضوع در طراحی ساختمان مسکونی کهریزک مورد توجه واقع شد. بالکن‌ها در نمای جنوبی ساختمان قرار داشتند که فرو رفتگی‌های آن با صفحات آجری شیب‌دار ترکیب شد تا شخصی سازی این نمای ایرانی در ساختمان حفظ شود. اغلب این طرح‌ها با اشکال هندسی انتخاب شدند اما در طراحی آن‌ها رعایت نمای اصیل ایرانی مد نظر قرار گرفت.

ساختمان مسکونی پارک

یکی دیگر از شاهکارها و زیباترین نمای ساختمان در ایران، ساختمان مسکونی پارک واقع در تهران است. این بنای مسکونی شامل 9 طبقه می‌شود و به دلیل ایده خلاقانه در نمای بیرونی آن به عروسی در دل تهران شهرت دارد. دفتر معماری اتابکی ساخت این نمای ایرانی با 4190 متر مربع زیربنا و فرم منحصربه‌فردی به نام رقصان را برعهده داشت. در ساخت این فرم زیبا و متفاوت از آجرهای خاص استفاده کرده‌اند و با قرار دادن آن‌ها بر روی باعث افزایش جلوه نمای خانه های ایرانی منطقه شده‌اند.

ساختمان مسکونی اندرزگو

گروه معماری آینه برای محلی نزدیک به بلوار اندرزگو واقع در شمال تهران یک ساختمان مسکونی شش طبقه طراحی کردند. نمای ساختمان ایرانی اندرزگو با کرکره‌های چوبی و حریم مشخص در دل محله‌ای شلوغ، آرامش و آسایش دلنشینی فراهم کرده است. در این موقعیت ساختمان‌های زیادی با سبک، مصالح و ارتفاع مختلف ساخته شده‌اند اما ساختمان ایرانی مسکونی اندرزگو به دلیل طراحی خاص و متفاوت هماهنگی مناسبی با خطوط نمای گرانیتی خود دارد.

اغلب ساختمان‌های اطراف این بنا دارای ارتفاع گوناگونی بوده و جنس متریال به کار رفته در آن‌ها مختلف است. به همین دلیل معماران آینه نمای بیرونی ساختمان ایرانی مسکونی اندرزگو را به شیوه‌ای ساده و به دور از پیچیدگی طراحی کردند. آن‌ها بر این باور بودند که ساختمان‌های مجاور با این بنا دارای آشفتگی زیادی است. از همین رو طراحی نمای ایرانی ساختمان مذکور را بدون فرم و به شکل خنثی انجام دادند تا علاوه بر جلوگیری از ایجاد طرحی پیچیده موجب آرامش و کیفیت بالای کوچه شوند.

وجود کرکره‌های چوبی در نمای بیرونی ساختمان جلوه بسیار جذابی به آن بخشیده که از تابش نور مستقیم خورشید در بعدازظهر جلوگیری خواهد کرد. همخوانی کرکره‌های چوبی ساخته شده از چوب ترمووود با نمای گرانیتی ساختمان ایرانی تناسب زیبایی در ظاهر ساختمان ایجاد خواهد کرد.

آپارتمان مسکونی در رشت

یکی از زیباترین نمای خانه های ایرانی در استان گیلان و شهر رشت وجود دارد که باید آن را دارای طراحی نمای بیرونی و درونی منحصربه‌فرد دانست. پژمان طیبی طراح و معمار این ساختمان طراحی نمای بیرونی آن را بر اساس نمای ساختمان ایرانی اصیل و سنتی در استان گیلان انجام داده است. در واقع برای طراحی این آپارتمان از معماری بومی گیلان به همراه ترکیب ویژگی‌های کاربردی، فرمی و هندسی همچون المان خانه‌های سنتی و روستایی استفاده کردند.

این آپارتمان دارای بالکن‌های نیمه باز است که بر اساس ویژگی زگالی ساخته شدند. ویژگی زگالی نوعی دیوار چینی سنتی گیلان است که برای انجام آن از سازه‌های چوبی استفاده می‌کنند. استفاده از این نوع در بالکن علاوه بر کنترل میزان ورودی نور طبیعی می‌تواند باعث حفظ حریم شخصی افراد شود.

خانه شریفی‌ها

خانه خصوصی شریفی‌ها یکی دیگر از جدیدترین نماهای ساختمان در ایران به شمار می‌آید که توسط شرکت مهندسی نکست آفیس طراحی شده است. این شرکت تازه تاسیس و گروه معماری آن  با طراحی اتاق‌های چرخان انقلاب جدیدی در نمای خانه های ایرانی به وجود آورده‌اند. منظور ما از اتاق‌های چرخان این است که هنگام هوای گرم و برای استفاده از فضای باز تابستانی اتاق‌ها به سمت بیرون چرخیده می‌شوند و در صورت هوای سرد قابلیت چرخش به سمت داخل دارند