متاسفانه باید بگوییم که در جوامع امروزی تعداد افرادی که به سیگار اعتیاد دارند، روز به روز در حال افزایش است. این در حالی است که بیشتر افراد می‌دانند مصرف سیگار ممکن است چه خطراتی برای آنها به دنبال داشته باشد. برخی از افراد نیز به دنبال ترک سیگار هستند و نمی‌دانند چه راهکاری را برای ترک مصرف این دخانیات امتحان کنند. سیگار الکترونیکی یا ویپ وسیله‌ای است که برخی از افراد تصور می‌کنند با استفاده از آن می‌توان به ترک سیگار پرداخت. به همین دلیل نیز به مصرف آن روی می‌آورند. سوالات بسیاری در این باره وجود دارد و جوانان دوست دارند بدانند که آیا ویپ خطرناک است؟ این نوع سیگار چه مزایا و معایبی دارد؟ آیا با استفاده از آن می‌توان ترک کرد یا نه؟
ویپ چیست؟
ویپ یا سیگار الکترونیکی، دستگاهی شبیه به سیگار است که به جای دود، بخار تولید می‌کند. این بخار از طریق گرم کردن مایعی به نام جویس ایجاد می‌شود که می‌تواند حاوی نیکوتین، طعم‌دهنده‌ها و مواد شیمیایی دیگر باشد. این نوع سیگار برای اولین بار در سال 2003 در چین اختراع شد و از آن زمان به طور فزاینده‌ای در سراسر جهان محبوب شده است و به همین دلیل فروشگاه اینترنتی پاد شارژی بسیاری جهت فروش این محصول طراحی شده است. دود و بوی کمتر سیگارهای الکترونیکی در سالیان اخیر باعث شده است تا بسیاری از افراد تصور کنند، مصرف این سیگار به جای سیگارهای سنتی می‌تواند در ترک به آنها کمک کند. به همین دلیل نیز گاهی از این سیگار در بازار به عنوان وسیله‌ای برای ترک اعتیاد به سیگارهای سنتی نیز یاد می‌شود.
نیکوتین موجود در ویپ بر روی نوجوانان تاثیر متفاوتی در مقایسه با اثرگذاری بر روی بزرگسالان دارد، زیرا مغز آنان به آن حساس‌تر است. گیرنده‌های مغزی تحت تاثیر نیکوتین برای یادگیری و اعتیاد مهم هستند. حتی سطوح پایین قرار گرفتن در معرض نیکوتین می‌تواند نوجوانان را بیشتر به سوی اعتیاد به مواد دیگر و هم چنین به سوی رفتار‌های پرخطر سوق داده و یا باعث ایجاد مشکلات مرتبط با سلامت روانی در آنان شود
نیکوتین موجود در ویپ بر روی نوجوانان تاثیر متفاوتی در مقایسه با اثرگذاری بر روی بزرگسالان دارد، زیرا مغز انان به آن حساس‌تر است. گیرنده‌های مغزی تحت تاثیر نیکوتین برای یادگیری و اعتیاد مهم هستند. حتی سطوح پایین قرار گرفتن در معرض نیکوتین نیز می‌تواند نوجوانان را بیشتر به سوی اعتیاد به مواد دیگر و هم چنین به سوی رفتار‌های پرخطر سوق داده و یا باعث ایجاد مشکلات مرتبط با سلامت روانی در آنان شود.
نیکوتین می‌تواند اثرات طولانی مدتی بر مغز نوجوانان داشته باشد. قرار گرفتن در معرض نیکوتین می‌تواند به توانایی یک فرد جوان سال به منظور یادگیری و تمرکز آسیب برساند و باعث می‌شود وقتی به او بزرگسالی می‌رسد احتمال بیشتری وجود داشته باشد که به صورت تکانشی عمل کند. حتی مقدار اندکی نیکوتین نیز می‌تواند برای نوجوانانی که مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند آسم هستند خطرناک باشد و آنان را نسبت به استرس حساس‌تر کند و احتمالا منجر به بروز مشکلات خُلقی در آینده شود.در مورد افراد جوانی که به سمت استعمال ویپ رفته اند احتمال آغاز استعمال سیگار بیشتر است و ترک مصرف نیکوتین برای آنان دشوارتر خواهد بود. هم چنین، اگر آنان ویپ و سیگار را همزمان استعمال کنند سلامتی شان بیش از پیش به خطر خواهد افتاد.
فواید ویپ نسبت به سیگار
سیگار و ویپ هر دو نیکوتین را به بدن می‌رسانند، اما نحوه عملکرد آنها متفاوت است. سیگار با سوزاندن تنباکو دود تولید می‌کند، در حالی که ویپ با گرم کردن مایعی به نام جویس بخار تولید می‌کند. دود سیگار حاوی 7000 ماده شیمیایی است که بسیاری از آنها مضر و سرطان‌زا هستند. بخار ویپ مواد شیمیایی کمتری دارد، اما هنوز هم می‌تواند مضر باشد. سیگارهای الکترونیکی از تنوع و رنگ‌بندی بالایی برخوردارند و بوی بد کمتری ایجاد می‌کنند. تنوع طعم این نوع سیگار باعث می‌شود تا دست فرد در انتخاب کاملا باز باشد.اگر چه تصور می‌شود، سیگارهای الکترونیکی نسبت به سیگارهای سنتی معایب کمتری دارند و کمتر به بدن آسیب وارد می‌کنند اما این دلیل خوبی برای استفاده و اعتیاد به وایپ نیست.
مضرات استفاده از سیگار الکترونیکی
استفاده از سیگارهای الکترونیکی دارای یک سری مضرات است که نمی‌توان از آن غافل شد. از مهمترین معایب استفاده از وایپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسمومیت با نیکوتین، به ویژه در کودکان
- آسیب به دندان و پوسیدگی دندان
- خطرات برای زنان باردار و جنین
- افزایش ضربان قلب و فشار خون
- خطر حمله قلبی و سکته مغزی
- اعتیاد به نیکوتین و ترک دشوار
- آسیب به مغز در حال رشد در افراد جوان
- مشکلات حافظه و تمرکز
- بیماری‌های تنفسی مانند برونشیت، آسم و COPD
- آسیب به ریه‌ها و التهاب و سرفه
مضرات استفاده از سیگار سنتی
استفاده از سیگار سنتی معایب بسیار زیادی برای سلامت و تندرستی دارد و می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به فرد وارد کند. از مهمترین معایب استفاده از سیگار سنتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش ریسک ابتلا به سرطان
- افزایش ریسک چربی خون، قند خون و فشار خون
- افزایش ریسک سقط جنین و زایمان زودرس
- امکان اثرگذاری بر روی سلامت جنین
- کاهش عملکرد مغز
- آسیب به سیستم گوارش
- آسیب به قلب و عروق
- اختلالات حافظه
- افزایش ریسک ابتلا به سرطان و بیماری‌های روانی
- افزایش ریسک عفونت دهان و دندان
ترک سیگار و الکترو اسموک
برخی از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که با استفاده از سیگارهای الکترونیکی می‌توان مصرف سیگارهای سنتی را ترک کرد.در این باره باید بگوییم که تحقیقات نشان داده است، این روش اصلا گزینه مناسبی برای ترک سیگار نیست.چرا که ممکن است موجب ایجاد وابستگی دوگانه شود. علاوه بر این الکترو اسموک خود دارای عوارضی برای بدن است که نمی‌توان از آن غافل شد. بنابراین بهتر است برای ترک سیگار حتما از پزشکانی که در این زمینه فعالیت دارند، کمک بگیرید تا بهترین برنامه برای ترک شما در نظر گرفته شود.
خطرات پنهان
هم چنین، خطرات کمتر آشکاری در مورد استعمال ویپ وجود دارد. مواد شیمیایی موجود در مایعات درون ویپ می‌توانند حاوی فلزات سنگین و احتمالا پلوتونیوم رادیواکتیو باشند که همگی مضر هستند. مواد تشکیل دهنده، میزان استفاده از هر کدام و دمایی که در آن حرارت داده می‌شود نیز می‌تواند بر آن چه به بخار تبدیل می‌شود تاثیر بگذارد. برخی از ویپ‌ها نیز ممکن است نیکوتین بیش تری نسبت به آن چه کاربر انتظار دارد ارائه دهند. این امر می‌تواند به دلیل ترکیب خاصی از موادی باشد که برند‌های مخلف در مایع ویپ قرار داده اند.
تنوع طعم دهنده‌ها در ویپ‌ها به خصوص برای نوجوانان نگران کننده است. ویپ‌ها با بیش از ۷۰۰۰ طعم در بازار مانند میوه، نعناع و شکلات به گونه‌ای طراحی شده اند که برای جوانان جذاب باشد. نتیجه مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ میلادی در ایالات متحده نشان داد که نوجوانان به طور خاص به طعم‌های میوه‌ای تمایل بیشتر دارند. با این وجود، این طعم دهنده ممکن است به ریه‌ها آسیب برسانند و به طور بالقوه باعث ایجاد بیماری جدی‌ای به نام “ریه پاپ کورن” یا برونشیولیت انسدادی شوند.
این وضعیتی است که کوچک‌ترین راه‌های هوایی ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به سرفه و تنگی نفس شود. هم چنین، شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند این طعم دهنده‌ها که اغلب در آئروسل ویپ به شدت تجمع یافته اند می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب برسانند. انجمن تولید کنندگان طعم و عصاره نهاد ملی نمایندگی کننده صنعت طعم دهنده در ایالات متحده است و باعث ایجاد نگرانی‌هایی در این مورد شده که آیا طعم دهنده‌های ویپ برای سنجش میزان ایمنی به ویژه برای مقاصد استنشاقی به اندازه کافی مورد آزمایش قرار می‌گیرند یا خیر.
این موضوع اهمیت دارد، زیرا برخی از طعم دهنده‌ها مانند دی استیل که می‌توان از آن برای افزودن طعم کَره‌ای مانند به غذا استفاده کرد هنگام خوردن بی ضرر به نظر می‌رسند، اما در صورت استنشاق می‌توانند باعث بروز مشکلات جدی ریوی شوند. این ماده شیمیایی‌ای است که مرتبط با مورد ریه پاپ کورن می‌باشد و موارد بروز آن در کارگرانی که در کارخانه‌های مواد غذایی در معرض سطوح بالای دی استیل قرار گرفته اند مشاهده شده اند. در نتیجه، تولیدکنندگان بزرگ پاپ کورن دی استیل را از محصولات خود حذف کردند، اما آن ماده هنوز در ویپ موجود است.
فرآیند استخراج نیکوتین از تنباکو می‌تواند مواد شیمیایی دیگری مانند نورنیکوتین و باقی مانده‌هایی مانند کوتینین را برجای بگذارد و نگهداری نادرست این مواد می‌تواند باعث ایجاد ناخالصی‌هایی شود که برای سلامت انسان مضر هستند. حتی اگر یک مایع ویپ به عنوان بدون نیکوتین تبلیغ شود نیز ممکن است حاوی مواد شیمیایی به نام نیتروزامین باشد که به عنوان عامل سرطان شناخته شده اند.