مهسا مژدهی: قزاقستان با طوفانی از اعتراضات روبرو شد و رئیس جمهور با کمک نیروهای روسی توانست به سرعت اوضاع را آرام کند. اما این مماشات بدون اصلاحات سیاسی ممکن نخواهد بود.نظربایف معتقد است که در هفته های اخیر در قزاقستان کودتا علیه او صورت گرفته است. اما اکنون آرامش به شهرهای این کشور بازگشته و نیروهای خارجی به رهبری روسیه در روزهای آینده این کشور را ترک خواهند کرد. هفته گذشته، اعتراضات به وضعیت اقتصادی در این شهر کوچک نفتی به سرعت به سایر نقاط کشور سرایت کرد و نظربایف از روس ها خواست تا تحت فشار شدید به حفظ قدرت خود کمک کنند. مسکو این درخواست او را رد نکرد و با اعزام نیروهای روسی به روسیه، اوضاع می توانست به شکل قبلی خود بازگردد. در اخبار ما با دکتر حسن بهستی پور کارشناس اوراسیا گفت و گو کرده ایم:
هفته گذشته درگیری شدید در قزاقستان رخ داد. چه عواملی در این کشور باعث شد که ناگهان توده ای بزرگ به خیابان ها ریخته و بازداشت شدگان را مجبور به کمک گرفتن از نیروهای خارجی برای کنترل اوضاع کنند؟
به طور کلی بحران هایی که در کشور رخ می دهد عوامل متعددی دارد. و همچنین قزاقستان. دلیل این وضعیت افزایش قیمت گاز طبیعی مایع بود که پر مصرف ترین منبع انرژی در این کشور است. قیمت این گاز دو برابر شده و عده ای را مجبور به حضور در خیابان های آق تپه یا آکتوپه برای اعتراض کرده است. دولت بلافاصله واکنش نشان داد و سعی کرد بگوید که رشد دیرهنگام قیمت کالاها را کنترل کرده است. اما اعتراضات به سرعت به شهرهای دیگر و حتی مکان های بسیار کوچک کشیده شد. وقتی اوضاع به هم نخورد، دولت و نخست وزیر را سرنگون کرد و یک تکنوکرات نسبتا جوان به نام علی خان اسماعیل اف را جایگزین او کرد. او فکر می کرد که این امر می تواند معترضان را راضی کند و حتی گفت که قیمت گاز را به حالت عادی برمی گرداند. اما طبقه متوسط به فساد و رشوه اعتراض کردند. با وجود اینکه قزاقستان از رشد اقتصادی خوب و افراد پردرآمد برخوردار است، اما توزیع درآمد و گردش نخبگان در این کشور به درستی انجام نشده است. در دهه‌های گذشته، تنها چند خانواده در قدرت بودند که در راس آنها نظربایف بود که در سال ۲۰۱۹ استعفا داد و قدرت را به دست گرفت.
قزاق ها از وضعیت اقتصادی و بالاتر از همه از فساد و رشوه ناراضی بودند. به معترضان گروه هایی پیوستند که خواهان چرخش قدرت هستند و می خواهند دیگران وارد این حلقه بسته شوند. در روزهای اول اعتراض، بسیاری از این اعضای خانواده نظربایف اخراج شدند. مهمترین آنها برکناری ماکسیمایف است که از سال 1995 رئیس سرویس امنیت ملی قزاقستان بوده است. توکایف از این فرصت برای افزایش قدرت خود استفاده کرد، زیرا نظربایف از ریاست شورای امنیت ملی استعفا داد.
واقعیت این است که قزاقستان نسبت به سایر کشورهای همسایه مانند تاجیکستان و ازبکستان وضعیت بسیار بهتری دارد.
>>> ادامه مطلب:
بازیگران قزاق در پشت صحنه; آیا ترکیه در پروژه دیگری از جنگ قره باغ مشارکت دارد؟
روسیه در قزاقستان؛ صلح یا حضور نظامی؟
صلحبانان روسی در زمستان در آلماتی با آتش بازی می کنند. قزاقستان
بعد از این اتفاقات به ظاهر خوب چه اتفاقاتی در قزاقستان می افتد؟
در نتیجه توگایف با کمک نیروهای امنیتی نتوانست این کار را انجام دهد و مجبور شد از روسیه کمک بگیرد. اگرچه هیچ تهدیدی از خارج وجود نداشت، اما توگایف آنها را تروریست خواند زیرا آنها در آلماتی عملیات خرابکارانه انجام دادند و به دفتر رئیس جمهور حمله کردند که منجر به دخالت روسیه و برخی از کشورهای دیگر در درگیری شد. البته حضور سایر کشورها نمادین است و مسکو وارد عمل شده است. نتیجه این بود که مادیدیم با یک کمپین خارجی با مشکل داخلی مواجه شد. اکنون البته گفته می شود در روزهای آینده نیروهای روسی قزاقستان را ترک خواهند کرد و امید است این اتفاق بیفتد و مشکلات از طریق خود مردم حل شود.
برخی از تحلیلگران نقش ایالات متحده و غرب را در برانگیختن اعتراضات برجسته کرده و قزاقستان را با اوکراین مقایسه می کنند. آیا چنین چیزی در تظاهراتی که به دلایل اقتصادی برگزار شد دیده شده است؟
ما کلیشه ای به نام انقلاب رنگی داریم و هر تغییری در این کشورها را به انقلاب های رنگی و آمریکا نسبت می دهیم. در مورد قزاقستان، شرکت های آمریکایی در سه دهه گذشته فعال بوده اند و بیش از 35 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده اند. دولت قزاقستان روابط نزدیکی با آمریکایی ها و رژیم صهیونیستی دارد و از سوی دیگر روابطش با چین و روسیه خوب است و در روابط خارجی این کشور نیز نوعی موازنه مثبت وجود دارد.. اساساً انگیزه ای برای سرنگونی دولت برای آمریکایی ها وجود نداشت. هیچ کس در این کشور نیست که بتواند قدرت را به عنوان جایگزین در دست بگیرد. وزیر اسبق بازرگانی و یکی از بانکدارانی که بانکش توقیف شد در رسانه ها مورد انتقاد قرار گرفت. اما قدرتی برای ایجاد تغییر در قزاقستان ندارد. او جایگزینی نیست که آمریکایی ها بتوانند روی آن سرمایه گذاری کنند. در عوض، آنها روی نظربایف و توگایف سرمایه گذاری کردند. مردم انتظار داشتند که رئیس جمهور قبل از انجام هر گونه اصلاحات اقتصادی فاسد باشد.
پیامدهای حضور روسیه در قزاقستان چه خواهد بود؟ او می گوید در روزهای آینده نیروهایش را خارج می کند. اما به نظر نمی رسد چنین تماسی بی عواقب باشد.
لازم به ذکر است که حدود 20 درصد از جمعیت قزاقستان اصالتا روسی هستند و در مراکز کلیدی این کشور مشغول به کار هستند. روسی از سال 2001 زبان این کشور بوده است. قزاقستان یکی از کشورهایی بود که اتحادیه اقتصادی اوراسیا را با روسیه تشکیل داد. این دو کشور روابط نزدیک سیاسی، امنیتی و اقتصادی با روس ها دارند و پس از بلاروس دومین کشور مهم مسکو هستند. با توجه به این مسائل، پوتین نمی توانست درخواست توگایف را نادیده بگیرد. حضور روس ها می توانست اوضاع را آرام کند، اما برای بهبود وضعیت این کشور اقدامات تکمیلی لازم است. روسیه اکنون در سه جبهه درگیر است. در بلاروس با غرب، در اوکراین در غرب است و الان قزاقستان است و این وضعیت نمی تواند ادامه پیدا کند. به همین دلیل روس ها تصمیم گرفتند قزاقستان را ترک کنند. روس ها و چینی ها از توگایف حمایت کردند و او از این فرصت برای سرنگونی نظربایف و خانواده اش استفاده کرد.
312 310